Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek heeft onderzoek gedaan naar de journalistiek en media in 2025. Dat leverde een omvangrijk rapport op met vier scenario’s over burgerjournalistiek, betaalde content, de rollen van grote organisaties als facebook en media-businessmodellen. Lees dat vooral allemaal, je moet wel even doorbijten. ThePostOnline vroeg NU.nl-hoofdredacteur Gert-Jaap Hoekman alvast om de toekomst van de journalistiek te voorspellen.
Er hebben 150 mensen meegewerkt aan dit rapport over de media en journalistiek in 2025. Jij ook?
‘Ik heb twee sessies gehad; eerst ging het erover hoe de wereld eruit zou zien over tien jaar en daarna over de specifieke scenario’s in de media. Ingewikkeld, omdat je de neiging hebt te denken dat alles anders wordt terwijl ik denk dat 2025 best lijkt op 2015. Ik denk wel dat techniek een steeds grotere rol gaat spelen. Toen ik bij Nieuwe Revu werkte, praatte ik echt niet dagelijks over drukinkt, maar vanavond zenden we de oefeninterland van Oranje live uit en daar gaan wel wat sessies aan vooraf. Die techniek zal doorevolueren, maar tegelijkertijd blijven er evenveel landelijke kranten, omdat in 2025 een kwart van de bevolking ouder dan 65 jaar is. Maar ik kan er natuurlijk naast zitten, dat is het gevaar.”
Kranten zullen wel wat minder lezers hebben…
“Ja, maar de publieksbladen zullen wél omvallen. Special interest magazines en vakbladen blijven bestaan, maar Panorama, Nieuwe Revu en HP/De Tijd gaan echt verdwijnen. Die functie is allang overgenomen door de kranten.”
Zijn er in 2025 evenveel journalisten als nu?
“Ik denk dat er nu teveel journalisten zijn, er kan veel beter samengewerkt worden. Vroeger liep ik stage op de buitenlandredactie van De Zwolse Courant en alleen die zin is al raar. Ik denk niet dat de krant slechter wordt als er één redactie is voor de totale Persgroep. Ik zie nog vaak een stuk of vijf plofkappen van publieke tv-programma’s bij persconferenties, dus dat kan ook minder. Er moet gewoon meer samengewerkt worden, ik ben nu onderweg naar 1Limburg om te kijken of we kunnen samenwerken en dat doen we al met AT5 en De Persgroep in Twente. Moeten zij ook landelijk nieuws verzamelen of laten ze dat aan NOS.nl en ons over? Kranten gaan zich ook meer specialiseren, denk ik. De Volkskrant is er dan voor de onderzoeksjournalistiek, FD doet de financiële sector en De Telegraaf en AD de misdaad.”
Spelen burgerjournalisten een rol?
“Er zijn niet per se journalisten nodig om feiten boven water te halen, maar wel om die te rangschikken en te duiden. De onderzoeksjournalistiek houdt zijn functie – dat zag je aan de Blatterzaak – maar noodzaak heeft het niet altijd. Journalisten brengen orde in grote stromen informatie aan en dat zal altijd een vak blijven. Ik ben positief over de nieuwsjournalistiek, omdat wij mensen tussen de twaalf en negentien jaar oud bereiken, terwijl ik vroeger echt niet elke dag een krant las. Een andere trend is dat het allemaal steeds sneller gaat. Vroeger gingen we echt niet naar de pro-formazitting van Badr Hari, maar nu is dat allemaal nieuws. En die snelheid zal alleen maar toenemen. We bouwen, samen met TNO, aan een systeem waarmee je via onze site live kan meekijken met mensen. Dan heb je in potentie een miljoen cameramensen.”
Welk businessmodel wordt dominant in de nieuwsjournalistiek?
“De massa blijft gratis, ik geloof niet in paywalls. Ik wil best betalen voor een goed verhaal, maar voor zo’n premiumconstructie – zoals bij De Telegraaf en VI – is het nieuws simpelweg niet exclusief genoeg. Het is niet gebruiksvriendelijk als ik elke keer een abonnement moet afsluiten op de Volkskrant, op het moment dat ik via Twitter op iets aardigs kom. Ik geloof wél in een abonnement op Adformatie, omdat ik alleen daar stukken over de mediawereld kan lezen. Als De Volkskrant bijvoorbeeld een serie exclusieve filmavonden in dat abonnement stopt, kan ik me er iets bij voostellen. Het probleem is niet groot genoeg om mensen te laten betalen.”
Dat betekent dat jullie je geld blijven verdienen aan samenwerking met bedrijven?
“Daar zijn verschillende modellen in en een daarvan is branded content. Dat ga je steeds meer zien, maar het is belangrijk om te bewaken dat altijd duidelijk is dat het een betaald verhaal is. Ik heb me gestoord aan een rapport van de mediamonitor over dit onderwerp. Daarin stond het voorbeeld uit de Metro van een interview met kok Robert Kranenborg én een advertentie voor de Lidl. Vervolgens werd er bijgezet dat dit soort praktijken bij ons ook gebruikelijk is, terwijl wij daar heel erg op letten. Als content betaald is, staat het er altijd bij.”
Wie zijn jullie concurrenten over tien jaar?
“Mobiel gaat heel hard: je hebt het geluk dat veel mensen je app downloaden óf je bent overgeleverd aan de grillen van Facebook. Mensen zetten immers maar een beperkt aantal apps op hun smartphone of iPad. Je hebt NU.nl, NOS.nl en op afstand volgen AD en Telegraaf. Aan de andere kant wordt Facebook veel machtiger. Ik las dat Lindanieuws voor 80 procent afhankelijk is van Facebook.”
Wat moeten media doen buiten die Top 4?
“Vice doet het goed doordat ze duidelijk een afwijkende visie op het leven hebben en internationaal werken. Je ziet dat wij steeds meer gaan fungeren als een soort portal-app waar mensen binnenkomen. We werken samen met Lindanieuws, de Groninger Internet Courant en praten met Vice over samenwerking. Wij worden niet beter door zelf over Groningen te schrijven en zij zijn weer blij met de aantallen lezers.”
En de publieke omroep?
“Als het in dit tempo doorgaat, is over tien jaar alles hetzelfde, maar ik vind dat er wel een zender afkan. Ik vind het trouwens goed dat de NOS samenwerkt met de regionale omroepen. Waarom geen blok van tien minuten regionaal nieuws uit Utrecht na het NOS Journaal? Ik geloof niet zo dat mensen minder interesse hebben in de regio, mar als je die zenders op 23 zet, kijkt er niemand.”
