Groot nieuws: VVD en PvdA hebben een akkoord over de herziening van het belastingstelsel. Nog meer nieuws: de coalitiepartijen gaan de inhoud niet openbaar maken. Zouden ze dat wel doen, dan worden de plannen volgens premier Rutte ‘kapotgescheurd’. Rutte wil zich eerst verzekeren van voldoende steun van de oppositie. Dat is nodig, want VVD en PvdA hebben in de Eerste Kamer bij lange na geen meerderheid.
De vrees van de premier voor vroegtijdige publiciteit is op zich begrijpelijk. Zodra bekend wordt welke nieuwe fiscale maatregelen de regeringspartijen in petto hebben, zullen vakbonden, werkgeversorganisaties, autobranche, milieubeweging en tal van andere belangenclubs er met een loep overheen kruipen om te zien of hun achterban er niet te bekaaid vanaf komt. Om vervolgens moord en brand te schreeuwen. Bij tv-rubrieken als Nieuwsuur en Buitenhof wordt het een komen en gaan van hoogleraren en andere deskundigen die uitleggen dat onderdeel zus of zo van het belastingakkoord echt van tafel moet. Een hogere btw zorgt voor ongewenste grenseffecten, het schrappen van de zelfstandigenaftrek is de doodsteek voor zzp’ers, een ander toeslagensysteem leidt tot uitvoeringsproblemen enzovoort enzovoort.
Maar zouden Rutte en zijn coalitiegenoten werkelijk geloven dat je een politieke deal lang geheim kunt houden? Alles wat in Haagse achterkamertjes wordt afgesproken, komt vroeg of laat op straat te liggen. Meestal vroeg. Vaak lekken politici en hun spindoctors uit eigenbelang: laten we het maar snel naar buiten brengen, anders zijn anderen ons voor en domineren zij de media. Maar lekken gebeurt ook uit gewoonte. Het hoort bij de cultuur van het Binnenhof, zoals klootschieten en midwinterblazen bij die van de Achterhoek.
De voornemens voor een nieuw belastingstelsel moeten op dit moment al bij vele tientallen ‘betrokkenen’ bekend zijn. Dat aantal loopt nog aanzienlijk op als binnenkort de besprekingen met de oppositiepartijen van start gaan. De kans dat niemand van al die ‘ingewijden’ dan zijn mond voorbijpraat, is zo goed als nul.
Uiteraard weten kabinet en coalitie dat het zo zal gaan. Het rituele praatje van Rutte dat openbaarheid schadelijk is voor de onderhandelingen geeft daarom te denken. Als de premier dat vindt, waarom heeft hij dan staatssecretaris Wiebes met veel tromgeroffel bekend laten maken dat de coalitiepartijen een deal hebben? Als hij wilde voorkomen dat de pers er lucht van zou krijgen dat er iets te halen valt, had beter iedereen zijn mond kunnen houden. Is het niet een beetje verdacht dat Wiebes de tv-camera’s opzocht om te onthullen dat hij niets mag onthullen?
Je kunt je zelfs afvragen of het wel waar is dat de regeringspartijen op één lijn zitten. Of is dat zogenaamde hoofdlijnenakkoord over een nieuw belastingstelsel niet meer dan een serie vage afspraken over denkrichtingen, en moet het echte werk nog beginnen?
