Alle Nutella-verslaafden kunnen weer opgelucht ademhalen. In hun favoriete chocoladepasta zit geen ‘foute‘ palmolie verwerkt, zoals de Franse minister van milieu Ségolène Royal suggereerde. Maar Nutella is niet het enige product waarin palmolie is verwerkt. Zonder ons ervan bewust te zijn, zijn we verslaafd aan palmolie.
Zonde. Eeuwig zonde dat de Franse minister in haar poging aandacht te vragen voor het palmolieprobleem, juist het ‘beste‘ jongetje van de klas uitkiest. De producent van Nutella kan gezien worden als koploper in de traceerbaarheid van de palmolie die hij gebruikt. Het beleid gaat zelfs verder dan de duurzaamheidscriteria van de Round Table for Sustainable Palmoil (RSPO).
Terwijl er meer dan genoeg bedrijven te vinden zijn die deze duurzaamheidscriteria aan hun laars lappen. Het regent klachten over leden bij deze organisatie terwijl haar toezicht en handhavingsmogelijkheden beperkt zijn. En dat is het topje van de ijsberg want een deel van de lokale bevolking in de oerwouden heeft geen toegang tot het internet en geen flauw benul dat ze ergens een klacht kunnen indienen.
De palmolie-industrie is verantwoordelijk voor ontbossing, uitsterven van diersoorten, verdrijving van de inheemse bevolking en grootschalige milieuvervuiling. De productie van palmolie is eindig. Op een gegeven moment is al het regenwoud gekapt, blijven de gronden uitgeput achter en groeit er niets meer. En dat geldt ook voor die duurzame hectares met een RSPO-keurmerk.
De lat met betrekking tot duurzame palmolieproductie moet hoger worden gelegd om te kunnen spreken van 100 procent duurzame palmolie. Dit betekent in ieder geval: geen boskap voor de productie ervan.
Dat de wereldwijde vraag naar palmolie stijgt, heeft alles te maken met ons consumptiepatroon. Vanaf het moment dat we opstaan en douchen, totdat we ‘s avonds met een zak chips op de bank ploffen, gebruiken we palmolie. Palmolie zit in zoveel producten omdat de productiviteit ervan per hectare vele malen hoger is, dan bij andere plantaardige oliën zoals soja, koolzaad en raapzaad. Een algeheel boycot van palmolie verschuift de ecologische en sociale problematiek naar deze minder productieve gewassen.
Moeten we dan maar lijdzaam toekijken hoe onze palmolieverslaving de natuur verkloot? Een brede blik op verduurzaming betekent ook het zoeken naar duurzame alternatieven en het aanpassen van consumptiepatronen. De lokale bevolking op Kalimantan (Indonesische Borneo) produceert bijvoorbeeld duurzame Tengkawangolie en ze haalt vetten uit suikerpalmen.
Daarnaast wordt in diverse landen algenolie ontwikkeld, zoals bij AlgaePARC, een onderzoekscentrum van de Universiteit Wageningen. De opbrengst van algenolie is veel hoger dan die van palmolie (twaalfduizend liter per hectare per jaar tegenover zesduizend liter per hectare per jaar).
Bovendien concurreren algen niet met landbouwgrond of regenwoud en kunnen ze zelfs in sommige woestijnen en in krukdroge gebieden in het Middellands Zeegebied groeien. Algen zijn mega-recyclers die groeien op CO2 (bijvoorbeeld uit rookgas, afvalwater of mest). Ze zetten afval om in grondstoffen met als bonus gezuiverd water. Klinkt toch aantrekkelijker dan het vervuilde water dat het gevolg is van de palmolieproductie.
Dit sluit prima aan bij de circulaire economie, waarbij van afval een waardevol product wordt gemaakt. Algen worden dan ook niet voor niets het groene goud van de toekomst genoemd. Wie weet wat er nog meer mogelijk is als duurzaam alternatief voor palmolie?
Naast een steviger duurzaamheidsbeleid voor de palmolieproductie en het zoeken naar duurzame alternatieven, kunnen we als consument ons palmoliegebruik terugdringen. Sinds de nieuwe Europese etiketteringsregels eind vorig jaar in werking traden, is duidelijk welke voedselproducten palmolie bevatten. Door het gebruik van enkel verse ingrediënten, geen pakjes en zakjes en door minder voedselverspilling, daalt je palmoliegebruik al. Nog gezonder ook, dus een gevalletje win-win.
Nutellagate heeft de ontbossing als gevolg van de palmolieproductie weer op de kaart gezet. En dat is nodig. Want terwijl u dit leest, zijn er al weer een stuk of tien voetbalvelden aan regenwoud verdwenen. Misschien wel twintig.
