Hoe mooi is het om in een democratie te wonen. Daar waar vrijheden doorgaans vanzelfsprekend lijken te zijn. Bijvoorbeeld de vrijheid om zelf te bepalen wat je wel of niet aantrekt om er al dan niet goed uit te zien. Helaas is dat in vele andere landen niet het geval. Zoals in Marokko.
Laatst las ik een artikel met als kop: Geen Talibanisering in Marokko. Ik moest er eerst hard om lachen omdat Marokko officieel niet bekend staat als een land met keiharde islamwetgeving zoals ze dat wel in Afghanistan of in Saudi-Arabië hebben. Maar er is de afgelopen tijd wel iets gaande in het Noord Afrikaanse land. Natuurlijk is het een islamitisch land, maar er wordt zoveel oogluikend toegestaan, dat je bijna zou kunnen concluderen dat je vrij bent in je doen en laen.
Niets is minder waar. De hypocrisie spat er vanaf en daar waar rijke sjeiks uit Saudi-Arabië ongestoord hun seksfeestjes kunnen houden, worden vrouwen die in een minirokje op straat rondlopen, aangevallen en zelfs voor de rechter gesleept.
In verschillende steden zijn de afgelopen dagen vrouwen de straat op gegaan om te protesteren voor meer vrijheid. Onlangs nog verschenen twee vrouwen (23 en 26) voor de rechter, vanwege het ‘schenden van de publieke fatsoensnorm’. In Jip en Janneke taal: ze droegen een minirokje.
Sanaa en Silham werden door een tweetal mannen lastiggevallen toen ze een markt bezochten in Inezgane, een voorstadje van de toeristische badplaats Agadir. Toen ze de politie inschakelden, werden niet de opdringerige heren meegenomen naar het bureau, maar zijzelf. Marktkooplieden hadden een klacht ingediend vanwege hun ‘onfatsoenlijke’ kleding.
De arrestatie leidde tot woedende reacties in Marokko. Mannen en vrouwen plaatsten foto’s op internet van zichzelf in een rok en demonstranten gingen de straat op. Ze noemen de vervolging van de twee ‘een aanslag op de individuele vrijheid en geslachtsgelijkheid’. Maandag is het proces van start gegaan in een rechtszaal vol mensenrechtenactivisten. In hetzelfde stadje werd vorige week ook een jonge journaliste op de markt met tomaten bekogeld omdat ze geen hoofddoek droeg.
Er gebeurt veel in het land waar officieel veel hervormingen zijn doorgevoerd door de koning. Ook als het gaat om bewegingsvrijheid, meer democratie en gelijke rechten voor vrouwen. Maar in de praktijk gaan die hervormingen, volgens velen, nog niet snel genoeg. Aan het roer staat de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (PJD), een partij die het gematigde islamisme uitdraagt. Wat men merkt is dat het land de laatste tijd verdeeld is geraakt tussen religieuze opvattingen enerzijds en de schreeuw om meer vrijheid anderzijds.
Een paar weken geleden nog was het weer raak; de speelfilm Much Loved mocht in Marokkaanse bioscopen niet worden vertoond. De film van de Marokkaans-Franse filmmaker Nabil Ayouch gaat namelijk over prostitutie in Marokko en de makers wilden dit steeds groter wordende probleem aankaarten. Volgens de officiële verklaring van de regering is de film ‘een grove belediging voor de normen en waarden van het land. Ook beschadigt de film het imago van vrouwen in Marokko.’
De afgelopen weken werd in Marokko en Europa al fel gediscussieerd over de film. Er werd zelfs tegen de film gedemonstreerd voor het parlement. Voorstanders van Much Loved waren juist woedend over het besluit en spreken van censuur.
Hoewel prostitutie in het islamitische Marokko verboden is, komt het veel voor. Met name arme, jonge vrouwen en alleenstaande moeders laten zich betalen in ruil voor seks. Ze zijn vooral populair bij mannen uit Saudi-Arabië en Europa, die speciaal daarvoor naar Marokko reizen. Het sekstoerisme in Marokko heeft dat van Thailand bijna geëvenaard.
Ook heel veel ophef was er onlangs over het optreden van Jennifer Lopez tijdens het Mawazine-festival in Rabat. Miljoenen Marokkanen zagen live op TV de superster in sexy outfit het publiek met wulpse dansbewegingen entertainen. De Marokkaanse premier sprak van een ernstige overtreding en vond dat ‘schandelijke’ concertregistratie in strijd met de Marokkaanse mediawet. Ook hier weer stonden zowel voor -als tegenstanders lijnrecht tegenover elkaar.
En homo’s? Ja, die zijn er ook in Marokko. En die worden vervolgd. Want op homofilie staat een jarenlange gevangenisstraf. Maar het werd jarenlang ‘gedoogd’. Autoriteiten hebben in twee maanden tijd twintig mannen gearresteerd op verdenking van ‘mogelijk onzedelijk gedrag.’
Een Marokkaanse krant liet weten dat de verdachten, (homoseksuele mannen en enkele transgenders), worden beticht van ‘het aanzetten tot corruptie.’ Opmerkelijk, want Marokko werd vooralsnog gezien als een progressief land maar de laatste tijd lijkt er een ware heksenjacht op homoseksuelen te zijn ontstaan
Eerder werden al twee heren veroordeeld voor het schenden van de openbare orde. Zij werden in Rabat betrapt toen ze elkaars hand vasthielden en lopen nu het risico op drie jaar celstraf. Ook twee Franse vrouwen ervaarden de homofobie, toen zij begin juni werden gearresteerd en uiteindelijk het land uitgemieterd, nadat zij elkaar, topless, zoenden. En vorig jaar september verbleef een Britse toerist een week in de cel nadat hij werd opgepakt op verdenking van ‘vermoedelijke homoseksuele handelingen.’
Ik kan me niet herinneren ooit te hebben gelezen dat een rijke Saudische sjeik is opgepakt of aangeklaagd.
En wat krijg je als de overheid deze heksenjacht voortzet? Juist, het volk voelt een legitimiteit en gaat voor eigen rechter spelen. In Fez is een als vrouw verklede man, verdacht van homoseksualiteit, minutenlang door een woedende menigte schandalig mishandeld op straat. Uiteindelijk kon de transgender zich met behulp van een gewapende agent en een taxichauffeur uit de voeten maken.
Sommigen menen dat de gebeurtenissen te maken hebben met de heilige maand Ramadan. De maand waarin gelovigen dichter bij God komen te staan. Dat er daarom extra gelet wordt, door zowel overheid als volk, op onzedelijk gedrag. Tijdens de Ramadan is in Marokko in het openbaar eten strafbaar voor moslims. Voor toeristen niet. (In Marokko veroordeelt artikel 222 van het Wetboek van Strafrecht ‘ieder die als moslim gekend is en het vasten verbreekt in de openbare ruimte tijdens de Ramadan met een gevangenisstraf van één tot zes maanden en een boete van 12 tot 120 dirham’.)
Minister van Justitie Ramid is duidelijk. Marokkanen zijn volgens hem nog niet klaar voor een verandering. In een interview zei hij: “Wie het vasten in het openbaar wil verbreken zou dat op de Avenue Mohammed VI in Rabat moeten doen. We zullen dan wel zien wat er gaat gebeuren. De meerderheid kan niet toegeven aan de eisen van een minderheid. En dat in naam van de vooruitgang.”
En dat is precies wat vele gelovigen herhalen. Ook hier in Nederland, bijvoorbeeld tijdens discussies op social media. Men vindt dat in een land waar de meerderheid gelovig is en waar islamitische normen en waarden gelden de wil van een minderheid geen boventoon mag voeren. En daarom wordt dan al snel gesproken van provocatie.
Tegelijk roepen liberalen dat het land stikt van de hypocrisie. Dat er met twee maten gemeten wordt. Dat kan kloppen, want wat gebeurt ook in de heilige maand Ramadan? Na een dagje vasten verschillen ook de nachten in Marokkaanse steden van aard. Terwijl moskeeën tienduizenden gelovigen aantrekken voor het gebed, zijn de avonden in nachtclubs en bars niet anders als gewoonlijk.
Volgens de krant Assabah, gaat het in Meknes vooral om seks en drugs en in Tanger trekken Europese feesten veel volk aan, dit ondanks de herhaaldelijke waarschuwingen van de plaatselijke autoriteiten. Ook is het gebruik van drugs in heel het land tijdens de Ramadan verdriedubbeld, aldus de krant.
Misschien is juist die vermeende hypocrisie de reden dat steeds meer modern denkende liberale Marokkanen opkomen voor hun individuele keuzevrijheid en voor die van anderen. Vrouwen die zich langzaam losmaken uit de dominerende wurggreep van heersende protocollen. Mannen die uit de kast komen en journalisten en activisten die genadeloos afrekenen met de beklemmende sociale controle.
Tot slot heb je ook nog de groeiende bewustwording van de Amazigh- (Berber-) identiteit en cultuur, in heel Noord Afrika en Europa. In die duizenden jaren oude cultuur staan vrijheid, gelijkheid en waardigheid hoog bovenaan. ‘Amazigh‘ betekent letterlijk: ‘Vrij mens’.
Maar waar is het dan verkeerd gegaan?
Wordt vervolgd…
