HRABOVE, OEKRAÏNE – De burgemeester van Hrabove, waar een deel van MH17 neerstortte, lijkt het een goed idee als er een monument komt ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Maar Nederland voelt daar niet echt voor, zegt hij. Bezoek aan een leeg dorp.
Hrabove is zo goed als uitgestorven. De ene hoofdstraat leeg. De bushalte is leeg. Het bord met de aankondigingen ook. De school is net uit, dus iedereen is weg. Behalve dan een man op een brommer die z’n dochtertje ophaalt. Maar als het geluid van de brommer is verdwenen, is ook de school leeg. Een jaar geleden stortte een groot deel van MH17 hier neer nadat het uit de lucht werd geschoten. Lichamen en brokstukken vielen als duivels manna in de velden. Een jaar later is alles opgeruimd. De lichamen, de brokstukken. Alles weggehaald en onderzocht zodat wellicht kan worden achterhaald wat er precies is gebeurd en wie de dodelijke raket heeft afgevuurd.
Een jaar geleden was Hrabove de frontlinie in de oorlog in Oost-Oekraïne. Het Oekraïense regeringsleger en pro-Russische rebellen voerden er een veldslag. Doel ervan was wie controle zou hebben over de 35 kilometer verderop gelegen grens tussen de Oekraïne en Rusland. De rebellen wonnen de slag. Een jaar later ligt Hrabove diep in rebellengebied. De dichtstbijzijnde frontlinie is zo’n 40 kilometer verwijderd van hier. En dat betekent dat er hier niet meer wordt gevochten.
Stilte en leegt voeren hier nu dus de boventoon. Op plekken waar een jaar geleden brokstukken lagen van MH17, grazen nu koeien. De velden zijn gewoon weer velden. De enige winkel hier heet ‘Magazin’ – wat winkel betekent. Als je een tijdje naast de ingang zit, zie je een oude vrouw over de hoofdstraat sjokken, gevolgd door een hond. Ook rijdt er een man in een motor met zijspan over de weg.
Wat is er hier in Hrabove het afgelopen jaar gebeurd en veranderd?
“Eerst waren we diep geschokt, maar inmiddels hebben we het leven weer opgepakt,” zegt een bewoner, “Je kunt niet een jaar lang elk moment van de dag stil blijven staan bij zo’n ramp. Het leven gaat toch weer door.”
Een mevrouw in Hrabove vertelt dat hulpverleners in opdracht van de Nederlandse autoriteiten recentelijk zijn langsgekomen. Nederland wil namelijk voedsel- en hulppakketten uitdelen onder de bevolking van de dorpen waar MH17 neerstortte. Vlak na de ramp met MH17 werden vanuit Nederland met name rebellen ervan beschuldigd dat ze het onderzoek tegenwerkten en spullen van MH17-slachtoffers jatten. Dat bleek toch genuanceerder te liggen. Honderden rebellen kamden juist de velden uit en vonden veel lichaamsdelen. Ook verzamelden zij duizenden brokstukken van het vliegtuig die aan de onderzoekers werden overhandigd.
Als blijk van waardering nu dus hulppakketten, met onder andere voedsel, zeep, tandpasta etc. “Het is niet zo dat we doodgaan van de honger, hoor,” vertelt de mevrouw in Hrabove, “maar sommige families hier zijn heel erg arm. De hulppakketten zijn goed voor de allerarmsten.”
Omdat de frontlinie tussen Oekraïens- en rebellengebied vaak is de hulp trouwens nog niet gearriveerd in Hrabove.
De burgemeester van Hrabove is Victor Berezhnoi. Ook hij is blij met de hulppakketten voor de regio. Hij beschrijft hij de samenwerking met de Nederlandse autoriteiten als “Goed”.
“Het is een tragedie wat hier is gebeurt,” zegt hij, “absoluut verschrikkelijk voor alle betrokkenen.” In z’n hand houdt hij een metalen kunstvoorwerp dat hij van Nederland gekregen heeft voor z’n hulp bij het afhandelen van het drama. Het gebeurt steeds vaker, vertelt de burgemeester, dat familieleden van MH17-slachtoffers zelf in Hrabove langskomen om hun omgekomen geliefden te eren. “We proberen deze mensen zoveel mogelijk te helpen,” zegt Berezhnoy, “Probleem is echter dat we geen monument hebben waar nabestaanden kunnen rouwen of een foto of zo kunnen achterlaten.” De burgemeester heeft recentelijk aan de Nederlanders voorgesteld om zo’n monument te maken in Hrabove. “maar daar was Nederland niet zo voor,” zegt hij, “Ik weet ook niet precies waarom.” Vandaar dat mensen die nu naar Hrabove komen om te rouwen, kaarsen of foto’s achterlaten bij een orthodox kruis, dat – net als in Oekraïens dorp of stad – bij de dorpsgrens staat van Hrabove.
Nabestaanden van MH-17 slachtoffers zijn altijd welkom in het dorp, vertelt hij. “We hebben hier geen hotel. Maar ook als mensen hier willen overnachten, zullen we proberen een huis of een bed hier te vinden.”
Het ANP meldt vandaag dat burgemeester Berezhnoi bekend heeft gemaakt dat Hrabove dan maar zelf in het dorp een monument gaat bouwen voor de slachtoffers. Dat monument moet op vrijdag – een jaar na het neerhalen van MH17 – af zijn.
