Vriendschap is een merkwaardig fenomeen. Onze vrienden kunnen ons tot de grootste hoogtes stuwen. Maar uit vriendschap kunnen we net zo goed gebroederlijk het ravijn in springen. Soms hebben we eigenlijk geen enkel idee meer waar die vriendschap op gebaseerd is. We zijn vrienden omdat we vrienden waren.
Tom’s vrienden heten Bonno en Richard. In een grijs verleden speelden ze samen in een Zwolse punkband die teksten als ‘I don’t want no polio’ en ‘Death to disco’ in het gezicht van biergooiende alternativo’s schreeuwden. Sindsdien is het met Richard de verkeerde kant opgegaan. Richard, een snelle jongen, is via de drugshandel in een Duitse gevangenis beland. Alleen TV-maker Tom en bouwvakker Bonno kunnen hem helpen om clandestien een klein vermogen uit de villa van Richard’s broer, een eveneens aan lager wal geraakte Bekende Nederlander, weg te smokkelen.
Bent u er nog? Er gebeurt een hoop in Echte Vrienden, het romandebuut van Fons Dellen. Dellen is muziekjournalist en presentator, en als schrijver is hij dan ook op zijn sterkst bij de delen die over muziek of media gaan. Hij schetst een mooi beeld van de korte carrière van de punkband Schmucks44 en weet de juiste muzikale referenties te vinden. De punk van The Ramones, gospel van Joe South, jazz en Nederlandstalig, het komt allemaal langs om het verhaal extra kracht bij te zetten. Ook in de beschrijving van de wijze waarop Tom de deur uit wordt gezet bij een TV-programma speelt Dellen een thuiswedstrijd. De beschrijvingen van het gevangenisleven en de drugshandel voelen daarna wat minder authentiek aan.
Dellen’s mozaïekvertelling leest vlot, en ondanks de hoeveelheid personages en verhaallijnen sleept het goed mee in de lotgevallen van Tom, Bonno en Richard. Zeker de secondaire personages en minder cruciale gebeurtenissen zijn wat vlak en clichématig gedefinieerd, bijvoorbeeld door hun muziekkeuze. Er wordt dan ook niet heel diep ingegaan op de vriendschap van de heren. Verder houdt Dellen het simpel: schrijfstijl en taalgebruik zijn rechttoe-rechtaan en weinig gepolijst. Dat is ook niet waarvoor je Echte Vrienden leest. Het gaat in het verhaal om het plot, en niet om mooie zinnen.
Met dat plot zit het wel goed. Dellen geeft langzaam maar zeker meer en meer weg. De conclusie dringt zich steeds meer aan je op: vriendschap is een merkwaardig fenomeen. In de tweede laag legt Dellen een duidelijke vraag neer: hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat Tom, Bonno en Richard nog steeds vrienden zijn?
Al met al heeft Dellen met Echte Vrienden een mooi debuut geschreven. Het is een boek dat best mee mag op vakantie of lekker wegleest tijdens een paar rustige avonden op de bank. Dan moeten The Ramones maar even iets zachter.
Echte Vrienden, Fons Dellen
Uitgeverij De Geus, 222 pagina’s.
ISBN 978-90-445-3399-6
