De festiviteiten laten nogal te wensen over, maar vandaag, 26 juli, is een van de dagen die je als de ‘onafhankelijkheidsdag’ van Nederland kunt zien. We doen er niets aan, en een monument dat (ook) aan de verklaring herinnert staat in Genève, maar ook dat is wel weer typisch Nederlands. Doe maar gewoon, dan doet u al gek genoeg. En wat moeten we dan met ‘de Unie van Utrecht’?
Later bezetten de Fransen ons land natuurlijk nog. Daardoor is er wél een monument voor de herstelling van onafhankelijkheid in 1813, in Den Haag. Bijkomend voordeel is dat dit tevens herinnert aan de stichting van het Koningshuis dat we nu nog kennen.
Er wordt wel gezegd dat de ‘onafhankelijkheidsverklaring’, die in 1581 tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd getekend, door deze en bijkomstigheden de meest onderschatte onafhankelijkheidsverklaring ter wereld is. Terwijl ze toch zeker kan worden gezien als een echt statement dat ‘de Nederlanden’ onafhankelijk maakt van de troon van Spanje, omdat het onomwonden de troon als ‘verlaten’ bestempelt, omdat de Spaanse koning zijn plichten tegenover het volk hier had verzaakt.
Daarnaast is de Acte, of het Plakkaat, van Verlatinghe van invloed geweest op latere onafhankelijkheidsverklaringen. Niet in het minst die van de 13 koloniën die zich in Amerika onafhankelijk zouden verklaren van het Britse rijk om de Verenigde Staten te vormen.
“Het Plakkaat is één van de grote constitutionele teksten in de Nederlandse geschiedenis maar heeft ook wereldwijd impact gehad”, zo stelde professor Randal Lesaffer van de universiteit van Tilburg nog in 2009. Destijds werd er gestart met een onderzoek naar de verklaring. Ook de rijksarchivaris vroeg zich bij de start af of het Plakkaat niet vreselijk wordt onderschat. Archivaris Berendse verklaarde tegenover het ANP, “Diverse nationale en internationale wetenschappers zien een rechte lijn lopen tussen het Nederlandse Plakkaat en de Amerikaanse en Franse onafhankelijkheidsverklaringen.”
Hoe de in de oorlog gehanteerde leuze van de opstandige Geuzen, ‘liever Turks dan Paaps’ -waarbij ook nog de Islamitische belasting over andersgelovigen werd verkozen boven de Pauselijke macht- tegenwoordig in de Nederlanden zou vallen is niet bekend.
