“Wie heeft er allemaal hiv?” vraagt het Amsterdamse D66-raadslid Jan-Bert Vroege aan de zaal. Dinsdagavond is er in Amsterdam een discussie over het stigma rond hiv. Het is opvallend druk in kroeg P96, waar deze speciale aflevering van het Amsterdamse D66-café plaatsvindt. Er blijkt een zeer specifiek publiek op de avond te zijn afgekomen: de halve zaal is hiv-geïnfecteerd.
Vroege heeft nog wat vragen voor ons. “Wie vindt dat het je eigen schuld is als je hiv hebt opgelopen?” Niemand steekt zijn vinger op. Nog een vraag: “Wie zegt een seksafspraak af als hij weet dat de ander hiv heeft?” Weer gaat geen enkele vinger omhoog. Deze vragen zetten de norm voor de avond: hier mogen geen kritische opmerkingen gemaakt worden over hiv. Zo leren we niet alleen veel over de relatie tussen homoseksualiteit en hiv, maar ook over de kostenexplosie in de zorg.
Volgens Vroege hebben “hele volksstammen” hiv, maar het gaat vanavond toch over hiv-geïnfecteerde homomannen, want “dat is de grootste groep.” Na het debat legt iemand me uit waarom: dit komt doordat homomannen anale seks hebben. Bij onveilige anale seks is de kans dat het virus wordt overgedragen groter dan bij hetero’s die onveilige seks hebben.
De boodschap van deze onschuldige feiten is helder: homomannen kunnen het niet helpen als ze geïnfecteerd worden. Dat is ook de toon van deze avond. We leren over het sociale stigma wat een hiv-infectie met zich meebrengt. Een jongen werd door zijn huisarts te uitgebreid bevraagd over zijn seksleven en veel hiv-geïnfecteerden worden bij de tandarts als laatste van de dag geholpen.
Maar vooroordelen over hiv komen niet alleen bij hetero’s voor. In de homowereld “loopt men met een grote boog om je heen,” leren we. Het blijkt al snel hypocriet dat niemand in de zaal durfde toe te geven dat ze liever geen seks hebben met een hiv-geïnfecteerde. Bij online dating worden hiv-geïnfecteerden steeds weer bevraagd op hun hiv-status en als ze er eerlijk over zijn krijgen ze nooit een seksafspraak.
Er is veel onwetendheid, weten de sprekers van hiv-glossy Hello Gorgeous en hiv-club Poz+Proud (onderdeel van de Hiv-vereniging) te vertellen. Het COC moet het ontgelden: men komt daar te weinig op voor de hiv-geïnfecteerde doelgroep. Het COC komt er echter nog genadig vanaf vergeleken met homovoorlichtingssites, waar volgens de sprekers pertinent onjuiste informatie wordt gegeven.
In de homovoorlichting zou worden gewezen op gevaren die heel klein zijn. Er is een minimale kans op infectie met hiv als de hiv-geïnfecteerde medicijnen krijgt. Toch blijft de voorlichting hameren op het gevaar van infectie. De voorlichting zou moeten zijn dat je rustig onveilige anale seks met een hiv-geïnfecteerde kunt hebben, zolang die zijn medicijnen maar slikt. Een vage Zwitserse commissie vindt dat al jaren, leren we, maar in Nederland is de voorlichting toch heel conservatief.
Als u nog niet overtuigd bent dat hier onveilige seks wordt gepromoot, is het tweede deel van de avond nog interessanter: er is dan een discussie over PrEP, een nieuw medicijn waarmee niet-geïnfecteerden zich tegen het virus kunnen beschermen. Als je dit voor en na de onveilige seks slikt, wordt het mogelijk zonder condoom te neuken. Het medicijn wordt met veel enthousiasme ontvangen. Er wordt nog onderzoek gedaan naar het gebruik ervan, maar de effectiviteit staat vast, leren we.
“Dit middel moet voor iedereen beschikbaar zijn”, zegt een spreker met een toon alsof het om levensreddende medicijnen gaat, gelijk aan die voor bijvoorbeeld kanker. De instemming is groot. We leren nu dat deze middelen nuttig zijn voor bottoms – mannen die zich laten neuken – omdat zij niet kunnen zien of hun partner een condoom om heeft. Ook leren we dat het een erg goedkope oplossing is. Voordelen te over dus.
Hoe pillen goedkoop kunnen zijn, is niet helemaal duidelijk, maar navraag leert dat hier een vergelijking wordt gemaakt tussen het geven van deze pillen aan hiv-negatieve mannen, en het geven van hiv-medicijnen aan hiv-positieve mannen na infectie. Op macroniveau zijn de kosten van de preventieve pillen lager omdat je die op een gegeven moment niet meer hoeft te gebruiken. Eens zal de seksuele activiteit immers stoppen. Bij infectie zit je je hele leven aan medicijnen vast. Het is niet duidelijk wat volgens de aanwezigen de exacte doelgroep voor de nieuwe pillen moet zijn.
Debatleider Vroege wil graag weten wie de kosten moet gaan dragen. Er komt geen concreet antwoord waarop uw verslaggever uit zijn rol valt en zegt dat de belastingbetaler dat dus zal moeten doen. Er volgt geen bevestiging maar ook geen ontkenning. Navraag leert dat het niet realistisch zou zijn te verwachten dat er altijd condooms worden gebruikt. “De ervaring leert dat,” is hier de stelling. En dus moeten deze medicijnen ruim beschikbaar komen.
De suggestie volgt dat de vaccinatie voor baarmoederhalskanker ‘toch ook in het Rijksvaccinatieprogramma zit’. Het verschil tussen ziektes die mensen overkomen en die ze kunnen voorkomen wordt hier niet gemaakt, net als dat de kostenvergelijking tussen de nieuwe pillen en condoomgebruik niet wordt gemaakt. Laat staan de vergelijking of je in de zorg geld wilt uitgeven aan deze medicijnen of aan betere zorg in verpleegtehuizen.
In de maand juli organiseert ThePostOnline een crowdfunding-actie: stuur Chris Aalberts vanaf september naar Brussel om twee keer per week verslag te doen van Europese politiek. Je kunt ook bijdragen aan deze actie. Lees hier meer.
