Deze week kwam naar buiten dat de woordvoerder van Poetin een horloge van een half miljoen euro draagt. De goede man kan er hard voor gespaard hebben, maar het is ook niet ondenkbaar dat een gever dit cadeau heeft toegeschoven in ruil voor een wederdienst. Als je het zakelijk bekijkt, is het in dat geval een betaalmiddel voor een dienst. Iemand heeft de invloed nodig van een ander en dat gaat niet voor niets. Het woord ‘omkoping’ valt in deze context ook wel.
Het is interessant om dit te spiegelen aan de effectenwereld. Strenge compliance-regels dicteren welke giften wel en niet mogen. Waar een klant vroeger mooie flessen wijn kreeg als dank voor de fijne samenwerking, stuit dat in deze tijd op compliance-weerstand. Op de voorste rij bij een concert om de relatie verder te verstevigen of voetbalkaartjes voor een toernooi, in de effectenwereld breng je daar tegenwoordig de ontvanger vooral mee in verlegenheid.
Alle regels zijn er op gespitst dat er niet een schijn van belangenverstrengeling kan spelen. Relatiegeschenken zijn in de effectenwereld in waarde gemaximeerd: vallen ze boven de grens dan worden ze vriendelijk teruggestuurd. Er zijn zelfs bedrijven die het niet meer toestaan dat hun personeel gaat dineren met leveranciers. Het doet mij in sommigen gevallen denken aan Aziatische toeristen die je op Schiphol weleens ziet met een mondkapje voor. Het lijkt misschien wat overdreven, maar voorkomen is in ieder geval beter dan genezen. Zo ook in de effectenwereld.
Hoe werkt dat in Nederland? In 2013 is een wet in werking getreden die alles omtrent de financiering van politieke partijen regelt. (zie link). Zo zijn bijvoorbeeld anonieme giften boven de duizend euro niet meer toegestaan. Ook moeten bijdragen boven de 4500 euro worden gepubliceerd met vermelding van herkomst. Transparantie ten aanzien van giften helpt natuurlijk enorm en zorgt ervoor dat schimmige invloeden op ons beleid worden buitengehouden.
Zou het daarom een idee zijn om niet alleen transparant te zijn over giften in de politiek, maar deze ook te maximeren zoals in het bedrijfsleven? Interessant is dat op regionaal niveau sommige politieke partijen in hun giftenbeleid al een maximum hebben ingebouwd. Ik vermoed dat men het dreigende conflict of interest tussen de gever en de politieke partij op regionaal niveau wel heeft erkend. Voorkomen is beter dan genezen heeft men hier waarschijnlijk gedacht. Waarom niet ook een maximum in de landelijke politiek? De gulle gever in de landelijke politiek is nu wel in alle openheid bekend, maar niet alle schijn is weggenomen dat deze gever ook invloed heeft op de beleidsmakers. Een maximering van de gift zou hier definitief een eind aan kunnen maken.
Het lijkt me trouwens niet dat dit voorstel in Rusland warm wordt ontvangen. Maar als giften daar gemaximeerd waren, was de foto van de Russische woordvoerder niet de wereld overgegaan.
