Stralende zon op het schuim van golven gekliefd door een houten boeg. Witte zeilen onder een strakblauwe hemel. Boven die zeilen Neerlands driekleur, die schittert in de zonnegloed. Yep, Nederlanders hebben zeebenen. En SAIL is het vijfjaarlijkse feestje om nog eens te benadrukken hoe zilt het Neerlands bloed wel niet is. Althans, dat mogen we graag denken. Maar is Nederland eigenlijk wel zo maritiem? En maakt dat uit voor SAIL?
Het is momenteel slecht gesteld met Nederland als zeevarende natie. Zo is er geen enkele grote Nederlandse reder meer. Nedloyd was al gefuseerd met het Britse P&O, om daarna opgeslokt te worden door het Deense Maersk. En die hebben liever goedkope Aziatische zeelieden dan dure Nederlanders. Maar ach, er zijn toch geen Nederlanders meer die willen varen; de zeevaartscholen zijn leeg. De meeste scheepswerven zijn ook al gesloten. De Onderzeebootloods in Rotterdam is een urbex-expositieruimte, en de enige mannen met baarden op de NDSM-werf in Amsterdam zijn hipsters met te dure koffie. Goed, we maken nog patserjachten en specialistische baggerboten, maar het echte werk gebeurt in het buitenland. En Hollandse Nieuwe? Wordt al jaren gevangen door Vikingen, voor de kust van Engeland.
Niet dat vroeger alles beter was. De VOC? Die werd op de heenreis naar de Oost vooral bemand door Balten. En wat daarvan onderweg overleed, werd voor de terugreis vervangen door Aziaten. Onze zeehelden uit de Gouden Eeuw? Nou, dat waren destijds nauwelijks helden. Toen Tromp overleed als opperbevelhebber van de vijf admiraliteiten van de Republiek, werd hij vervangen door… een kolonel van de landmacht. Zo hoog stond de zeemacht toen blijkbaar aangeschreven. Niet voor niets kreeg onze grootste zeeheld zijn bijnaam niet door zijn eindeloze lijst gewonnen zeeslagen, maar door die ene actie te paard: De Ruyter. Maar onze ontdekkingsreizigers dan? Zuid-Afrika, Indië, Nieuw Amsterdam? Tja, bij de eerste twee waren de Portugezen ons voor, en de ontdekker van Nieuw Amsterdam was een Engelse kapitein in Nederlandse dienst.
Waar komt dat idee van Nederland als land vol geboren zeelieden dan vandaan? Oh, er was inderdaad altijd wel iets te doen op het water. Het kwam alleen niet omdat we zo dol waren op de zee. Als er al een lokroep van de zee was, werd die beantwoord met een scheldkanonnade over de constante overstromingen. We zijn gaan varen uit pragmatisme. De VOC? Handelaren die bij gebrek aan vrachtwagens, treinen of vliegtuigen per schip handelden. Ontdekkingsreizigers? Het vasteland zat vol met moorddadige barbaren, dus over zee ging dat gewoon makkelijker. En onze zeehelden? Tja, als je voortdurend oorlog voert met Engeland, moet dat wel op zee. Nautisch door noodzaak.
Is dat erg? Zouden we geen SAIL-feestje mogen organiseren omdat we minder maritiem zijn dan we denken? Integendeel! De beste feestjes zijn de feestjes waarvan de echte reden niet meer helder is. De Canal Pride is immers al jaren een feestje van blije hetero’s die niet bepaald stilstaan bij de mensenrechten van homo’s in, pak ‘m beet, Uganda of Rusland. En wie vast er nog veertig dagen nadat hij carnaval heeft gevierd? Bovendien: sinds wanneer laten we een matige geschiedenis in de weg staan van een fantastisch heden? Dat we eigenlijk helemaal niet zo’n land vol matrozen en kapiteins zijn, maakt SAIL juist een nog veel beter feest. Na vele eeuwen haat-liefde voor de zee, is Nederland alsnog maritiem geworden.
