Ontslag op staande voet. Het is de meest vergaande maatregel in het arbeidsrecht. De wet stelt aan zo’n ontslag strenge eisen. Er moet sprake zijn van een dringende reden. Dan denk je al gauw aan diefstal, dronkenschap, agressie of ander gedrag waarvan een redelijk denkend mens weet dat dit, in een arbeidsrelatie, niet door de beugel kan. Maar te veel augurken op een broodje?
Een werkgever komt vaak niet weg met een ontslag op staande voet. Op zich is dit ook wel logisch. Een werknemer verliest dan namelijk niet alleen zijn baan, ook heeft hij geen recht op WW. Maar de rechtspraak is grillig en beschermt niet altijd de werknemer. De uitkomst van een procedure valt van te voren niet altijd te voorspellen.
Even ter illustratie. Een bedrijf verricht cateringwerkzaamheden voor vliegmaatschappijen. Werknemers van dat bedrijf mogen geen zaken wegnemen, zelfs geen beschadigde of bedorven zaken met nauwelijks enige waarde. Dan word je op staande voet ontslagen. Een afdelingsmanager bij dit bedrijf wordt ‘betrapt’ op het opeten van een uit een vliegtuig teruggekomen, geopend, zakje pinda’s. Hij wordt op staande voet ontslagen. En de rechter keurt het ontslag goed. Het beleid was namelijk voor iedereen duidelijk en de manager had een voorbeeldfunctie. In dit geval was het ontslag op staande voet terecht bevonden. Saillant detail: in een zaak die een paar jaar later speelde werd besloten dat een soort gelijk voorval niet tot ontslag op staande voet mocht leiden. In dat geval nam een werknemer een geopend zakje cashewnoten mee. Wordt er met twee soorten noten gemeten?.
Een plakje kaas kan je overigens ook in de problemen brengen. Al liep het met een sisser af. In de huisregels van een bekend fastfoodrestaurant is bepaald: ‘Geef geen producten weg aan vrienden, familie en/of collega’s. Dit geldt ook voor producten die moeten worden weggegooid.’ Een werkneemster van de hamburgerketen, die bij haar indiensttreding de huisregels voor akkoord had getekend, werd op staande voet ontslagen toen zij voor een collega op een gewone hamburger een plakje kaas legde. De werkgever motiveerde dit ontslag door te stellen dat zij de gewone hamburger feitelijk als een duurdere cheeseburger had meegegeven, wat volgens haar fraude opleverde. Fraude?
De kantonrechter ging niet mee in dit ‘frauduleuze’ handelen. Het feit dat in de huisregels was bepaald dat het weggeven van producten niet is toegestaan, vond hij niet direct een ontslagreden. De rechter achtte van belang dat het initiatief voor het weggeven van het plakje kaas was uitgegaan van de collega. Ook oordeelde hij dat niet was gebleken dat de werkneemster de bedoeling had de huisregels te overtreden. Tenslotte meende de kantonrechter dat het plakje kaas slechts een geringe prijsstijging voor de hamburger had. Ontslag op staande voet was hier een te vergaand middel.
En dan nu de augurken. Ook een hamburgerketen. Een klant bestelde bij een medewerker van de hamburgerketen een hamburger met extra augurken. De klant kreeg het broodje maar in plaats van extra augurken zat er bacon op de burger. De klant gaf het broodje terug en vroeg de medewerker alsnog om een hamburger met extra augurken. De klant kreeg dit broodje. Hierop zaten tientallen augurken. De klant maakte een foto van het broodje en plaatste die op facebook met een klacht over de hamburgerketen. Die stelde vervolgens een onderzoek in en ontsloeg de medewerker in kwestie op staande voet. De medewerker vecht het ontslag aan bij de rechter. De rechter doet dan de volgende uitspraak:
“Door aldus te handelen heeft werknemer naar het oordeel van het Gerecht een dringende reden gegeven voor ontslag. Het professioneel bereiden van voedsel of maaltijden voor derden, waaronder begrepen een broodje hamburger met wat extra augurk, is in meerdere opzichten een serieuze aangelegenheid en verantwoordelijkheid waarmee niet valt te spotten”.
Door op het door de klant met wat extra augurk bestelde broodje hamburger zo ongeveer een hele pot augurken te stoppen, heeft werknemer niet alleen blijk gegeven volstrekt ongeschikt te zijn als professioneel bereider van voedsel of maaltijden, maar heeft zij ook haar werkgever op ontoelaatbare wijze in een kwaad en schadelijk daglicht gesteld. De rechter oordeelt dat de werknemer terecht op staande voet is ontslagen. En dat is geen peanuts.
Pascal Besselink, senior Jurist Arbeidsrecht en Pensioenrecht bij DAS
