Wat hebben Buckler, Exota frisdrank, Oostenrijkse wijn en nu ook Volkswagen met elkaar gemeen? Het bijna onuitwisbare geheugen van de consument!
Met één oudejaarsconference van Youp zette Nederland een streep door alcoholvrij bier. Eind jaren zestig draaide Marcel van Dam Exota de nek om met het nieuws over exploderende flessen en antivries in de wijn heeft jarenlang de wijnimport gedomineerd uit Oostenrijk. Nu bekend is geworden dat Volkswagen software heeft geïnstalleerd in auto’s die de uitstoot manipuleerde op het moment dat deze gemeten werd, heeft dit mij enorm verbaasd.
Een merk dat staat voor Duitse degelijkheid, vertrouwen en kwaliteit valt keihard van zijn voetstuk. Binnen mum van tijd verloor Volkswagen op de Duitse beurs 30 miljard euro in waarde. Dat is meer dan de nationalisatie van ABN AMRO, Fortisbank en ASR bij elkaar. Maar de gevolgschade van dit vals spelen is vele malen groter.
De Amerikaanse vermogensbeheerder Bernie Madoff verloor door valsspelen 65 miljard dollar van zijn klanten. Wat waarschijnlijk begon als een kleine leugen, stapelde zich op met andere leugens. Op een bepaald moment is de nieuwe leugen minder erg dan het openbaar maken van de opgestapelde oude leugens. Uiteindelijk kwam de waarheid aan het licht en dat leverde hem een straf op van 150 jaar gevangenis.
Dichter bij huis bleek voormalig hoogleraar Diederik Stapel jarenlang onderzoeksresultaten te hebben vervalst. Hij verloor zijn doctorstitel en de rechter veroordeelde hem tot 120 uur taakstraf. In de recente Libor-manipulatiezaak is de eerste gevangenisstraf van 14 jaar uitgedeeld in Engeland. Een schril contrast met de taakstraf van 120 uur voor meneer Stapel. Blijkbaar weegt bij een veroordeling van valsspelen ook mee hoeveel financiële schade het valsspelen berokkent.
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het duurt jaren voordat het publiek de valsspeler heeft vergeven. Vergeten wordt het waarschijnlijk nooit. Voorlopig worden wij uit de financiële wereld op verjaardagsfeestjes nog altijd bestempeld als graaiers en staat het vertrouwen in de bancaire sector op een laag peil. We maken momenteel schoon schip en dat gaat gepaard met een fors toenemende regeldruk met als gevolg zeer hoge kosten voor de sector.
Morgan Stanley heeft onderzocht dat er sinds de crisis zo’n 260 miljard dollar is uitgegeven door de grootste banken als gevolg van boetes en rechtszaken in de financiële sector. Dat is een behoorlijk prijskaartje voor zo’n nasleep.
Als we lering trekken uit de financiële crisis en die spiegelen aan Volkswagen-gate dan kan de auto-industrie haar borst nog nat maken. Analoog aan de financiële sector zullen overheden en toezichthouders draconische maatregelen opleggen aan de branche met als gevolg behoorlijke kostenverhogingen om compliant te blijven. Daarnaast kunnen de resultaten van autofabrikanten – zoals ook bij de banken – in de toekomst zwaar worden beïnvloed door proceskosten en eventuele opgelegde boetes. Dat is geen prettig vooruitzicht voor een branche die qua winstgevendheid al behoorlijk onder druk staat.
Enigszins ironisch is nu in dat licht de op zich grappige tv-commercial van de concurrent Opel waar een autoverkoper met Duits accent tegen een klant zegt: “Duitsers maken geen grappen”
