Het aantal vluchtelingen wat naar Europa komt is enorm en lijkt alleen maar toe te nemen. Veel burgers willen vluchtelingen opnemen en soms ook helpen. Voor deze burgers staat voorop dat de migranten die nu naar de EU komen op de vlucht zijn voor oorlog en met name voor Islamitische Staat. De dreiging in Syrië maakt het voor deze burgers begrijpelijk dat de migranten op de vlucht zijn geslagen en in uiterst gammele bootjes naar Europa komen. Hoe ze precies in Europa zijn gekomen, maakt volgens hen niet uit.
Er zijn eveneens veel tegenstanders van de komst van deze migranten. Zij zien ze vooral als economische vluchtelingen. De vluchtelingen zijn namelijk “via veilige landen” gevlucht en hadden daar kunnen blijven. Zo schrijft Ebru Umar op Geenstijl:
“Er is geen oorlog in Turkije. En hoe ik dat weet is simpel: ik was er voor en na het zinken van het rubberen bootje waar de kindertjes en vrouw van de Koerd in kwestie [Aylan Kurdi, CA/FG] bij omkwamen. Ik ben nog steeds in Turkije. En heus, er is nog steeds geen oorlog. In Bodrum niet, in Kusadasi niet, in Istanbul niet en alsof dat niet genoeg is, is er nergens oorlog.”
Dit argument maakt van de oorlogsvluchtelingen economische migranten die vooral op zoek zijn naar economische voorspoed. Deze vluchtelingen komen oorspronkelijk wel uit Syrië en zijn wel degelijk voor Islamitische Staat gevlucht, maar toen ze eenmaal de grens met Turkije overkwamen waren ze veilig. Met andere woorden: toen ze in Turkije waren golden ze als oorlogsvluchtelingen, maar aangezien ze verder reisden gelden ze sindsdien als economische vluchtelingen. Ze hadden in Turkije kunnen blijven. Daar is immers geen oorlog.
Iedereen mag natuurlijk zelf weten of ze vinden dat migranten op bootjes naar Griekenland gelden als oorlogsvluchtelingen of niet. Of ze in Turkije hadden kunnen blijven of niet. Of ze recht hebben op hulp of niet. Maar voor de tegenstanders van de visie dat deze voorheen oorlogsslachtoffers inmiddels gelukszoekers zijn is er wel een probleem: hun visie strookt niet met hoe het internationaal recht tegen deze groep migranten aankijkt.
De meeste oorlogsvluchtelingen houden zich op net over de grens in Turkije. Het oorlogsgeweld vindt plaats op een paar kilometer afstand. Echt veilig voel je je daar waarschijnlijk niet. Een deel van de vluchtelingen wordt er opgevangen door de UNHCR, het grootste deel moet zichzelf zien te redden. De Turkse regering verzorgt geen opvang en onderhoudt geen kampen. In die kampen kun je als vluchteling dus niets beginnen.
Specifieker: Turkije heeft wel het VN Vluchtelingenverdrag geratificeerd, maar niet het cruciale Protocol uit 1967. Dit betekent dat Turkije uitsluitend Europese vluchtelingen (!) als vluchteling beschouwt, niet die uit het Midden-Oosten of Afrika. Die Europeanen zouden er overigens ook weinig kunnen beginnen, want Turkije kent geen echte asielprocedure. Kun je dan als vluchteling in Turkije een andere status krijgen? Een werkvergunning krijgen als niet-Turk is heel moeilijk: je hebt al een arbeidscontract nodig voordat je naar Turkije komt. Dat hebben die vluchtelingen niet.
Een toekomst opbouwen in Turkije, hoe kort ook, is onmogelijk, want de vluchtelingen hebben er geen enkele status. Ze zijn illegaal en vogelvrij. Kinderen zullen geen onderwijs ontvangen, voor medische zorg zijn ze van anderen afhankelijk en werk krijgen is onmogelijk.
Waar dan heen? De landgrens met Griekenland is al een tijdje geleden door de EU met een muur afgesloten. Je kunt dus alleen uit Turkije wegkomen via zee. Dat is voor vluchtelingen een goed plan want de EU heeft geen terugkeerverdrag met Turkije en dus heeft Turkije geen enkele verplichting de vluchtelingen weer terug te nemen. En Griekenland heeft een slechte reputatie op het gebied van vluchtelingenopvang en de kans om als vluchteling te worden erkend. Niet zo gek dus dat deze vluchtelingen massaal verder Europa intrekken.
Er is inderdaad geen oorlog in Turkije, maar dat maakt voor de stroom vluchtelingen naar West-Europa al met al maar weinig uit.
