Voor de Europese top vorige week kwamen politici van de Europese Volkspartij (EVP/European People’s Party (EPP)) samen om te vergaderen over hun standpunt over de vluchtelingencrisis. De meesten van u zullen niet weten welke partij er in de vorige zin werd bedoeld. De Europese Volkspartij? Burgers met veel kennis van Europese politiek herkennen in de EVP de christendemocratische fractie in het Europees Parlement, waar onder andere het CDA deel van uitmaakt.
Maar de EVP blijkt zich niet te beperken tot het Europees Parlement. De EVP-topbijeenkomst van vorige week lijkt in eerste instantie een vooroverleg van christendemocratische regeringsleiders die dezelfde avond met andere regeringsleiders gingen vergaderen. Christendemocraten stemmen vooraf hun inbreng op elkaar af. Maar waarom zijn er dan ook andere christendemocratische leiders als Sybrand van Haersma Buma aanwezig die helemaal geen regeringsleider zijn en dus niet naar de daadwerkelijke Europese top komen?
Hier toont zich een partijvorm die zich geheel aan het publieke oog onttrekt en toch machtige tentakels heeft. De EVP heeft een kantoor van vier etages op steenworp afstand van de Europese instellingen en blijkt in al die instellingen vertegenwoordigers te hebben. De EVP bestaat uit partijen uit 27 van de 28 EU-landen en uit 13 niet-EU-landen. Dit zijn 55 partijen uit de EU en 24 partijen van buiten de EU. Gezamenlijk hebben deze partijen een netwerk opgetuigd wat zegt zich in te zetten voor burgers, maar waar nooit een burger van heeft gehoord.
De EVP is werkelijk overal waar de EU is: Donald Tusk, de president van de Europese Raad vertegenwoordigt de EVP. Dat geldt ook voor Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker met nog eens dertien andere Eurocommissarissen. Dat is de halve Europese Commissie. De partijen van elf Europese regeringsleiders en van zes leiders van niet-EU-lidstaten zijn aangesloten bij de EVP. In het Europees Parlement is de EVP de grootste fractie. In het Comité van de Regio’s – een vaag EU-adviesorgaan – is de EVP eveneens vertegenwoordigd.
De EVP heeft een jaarlijks congres, wat in 2014 gewijd was aan de verkiezingen voor het Europees Parlement. Er zijn voor elke bijeenkomst van EU-ministers vooroverleggen van EVP-ministers en er bestaan diverse inhoudelijke EVP-werkgroepen. De EVP heeft een jongerenorganisatie, ouderenorganisatie, vrouwenorganisatie, studentenorganisatie, werknemersorganisatie en een organisatie voor het MKB. Er is tevens een denktank die de naam van de overleden Belgische premier Wilfried Martens draagt.
De persvoorlichter van de EVP wilde me vorige week graag een uitgebreide brochure van de EVP geven waarin dit allemaal in geuren en kleuren wordt uitgelegd. Het communicatiebudget van de EVP is ruim, al hebben dit soort brochures het brede publiek nooit bereikt. De persvoorlichter leek heel even blij te zijn met een journalist die iets over de EVP wilde weten. Dat komt kennelijk nooit voor. Maar zijn enthousiasme nam snel af toen ik vragen begon te stellen over hoe de EVP gecontroleerd wordt door de burger.
Een Nederlandse partij participeert in de EVP: het CDA. Opvallend is dat in de communicatie van het CDA meestal impliciet blijft dat zij onderdeel is – en wil zijn – van deze brede politieke familie. Een vaag EVP-logo is het enige wat de burger te zien krijgt. Zou dat misschien komen omdat de EVP uitgaat van “een sterk Europa, gebaseerd op een federaal model” zoals de partijbrochure dat verwoordt? Daar maakt het CDA zich in Nederland niet populair mee. Het wifi-wachtwoord in de Brusselse EVP-persruimte is veelzeggend: “moreEurope!”
Dat zou je niet zeggen als je het CDA hoort spreken. Het CDA lijkt tegenwoordig kritisch, of het nu delegatieleider Esther de Lange uit het Europees Parlement is of Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. De grote vraag is: hoe verhoudt dit kritische CDA zich tot deze Europese partij waar geen burger ooit van gehoord heeft en die expliciet een federaal Europa voorstaat? Is dit misschien de reden dat het CDA de EVP nooit communiceert?
Als het CDA echt kritisch is over de EU, voelt ze zich inmiddels heel ongemakkelijk bij de EVP.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel en Den Haag. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
