Het Franciscus Huis in Weert. Een onooglijk kerkgebouw uit de jaren zestig met veel beton, vierkante vormen, grijze steunbalken én prachtige glas in lood ramen. Hier houdt het CDA haar jaarlijkse Europa-conferentie. Het is de zesde keer dat deze wordt georganiseerd. Het niveau van de hoofdsprekers gaat wel naar beneden. Vorig jaar was Jean-Claude Juncker – de huidige voorzitter van de Europese Commissie – te gast en het jaar daarvoor Donald Tusk, inmiddels president van de Europese Raad. Dit jaar is Marianne Thyssen, de Eurocommissaris van Sociale Zaken, aanwezig.
CDA-delegatieleider Esther de Lange komt met een vlammend betoog. Werk is volgens haar de hoofdopdracht van Europa en dat wil het CDA graag bespreken in een regio waar men tegen de praktische belemmeringen van “grenzeloos werken” aanloopt. Het is dus een bewuste keuze om naar Weert te komen. Ondanks het feit dat de aanwezige Eurocommissaris totaal onbekend is, lijkt De Lange ermee in haar nopjes.
CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers spreekt ons eveneens toe. Hij is volgens De Lange “een lokale held”, want hij komt uit de gemeente Weert. Lenaers vindt het goed om in Weert te zijn, want juist hier zie je de negatieve gevolgen van de open grenzen. Maar iedereen die denkt een kritisch verhaal te krijgen over de EU komt bedrogen uit: er zijn wel nadelen volgens Lenaers, maar die zijn er volgens hem om opgelost te worden “door intelligent nationaal beleid”.
Lenaers ontvouwt hier de visie van het CDA: het vrije verkeer is een fundament onder de Europese samenwerking. Er kunnen wel neveneffecten zijn die moeten worden aangepakt. Lenaers noemt een groot aantal kwesties waar grensregio’s mee kampen. Bij accijnsverhogingen is er sprake van nadelen voor ondernemers in de grensstreek, de implementatie van milieuregels verschilt per lidstaat, het is belangrijk dat de roamingkosten worden afgeschaft en er moet gekeken worden naar de gevolgen van de open grenzen voor de sociale zekerheid.
Marianne Thyssen is erg blij in Weert te zijn. Ze “meent dat echt”. Ze vindt het belangrijk dat christendemocraten over grenzen en instellingen heen met elkaar ideeën uitwisselen. Zo kunnen we “de Europese context sterker maken”. Thyssen vertelt dat de interne markt veel welvaart heeft gebracht in landen als Nederland en België waar men afhankelijk is van de export. De interne markt moet gecombineerd worden met het maken van goede afspraken, weet Thyssen ons te melden: “We moeten kijken of de regels voldoen aan de behoefte van vandaag.”
Er komt “een mobiliteitspakket” aan, meldt Thyssen. Ze noemt een groot aantal cijfers waaruit blijkt dat weinig EU-burgers in een andere lidstaat werken. Een kwart van de EU-burgers zou dit toch overwegen te doen. Het vrije verkeer van werknemers kan dus worden gestimuleerd en er is ruimte voor groei. “We moeten naar elkaar toegroeien en verschillen wegwerken,” meldt Thyssen. Er komt “een Europees platform tegen zwartwerk” en Thyssen is blij dat de Europese Volkspartij (met daarin onder meer het CDA) dat steunt.
Thyssens betoog laat zien waarom veel speeches over de EU erg algemeen zijn: als ze inhoudelijk dieper gaan dan algemeenheden worden ze technocratisch en vooral gortdroog. Ook Thyssen grossiert in het opnoemen van voorbeelden van problemen in de grensregio’s die aangepakt zouden moeten worden. Zo moet de sociale zekerheid verder worden gecoördineerd al blijft onduidelijk hoe, want een Europees systeem van sociale zekerheid is niet realistisch. “De regels moeten aansluiten bij de maatschappelijke werkelijkheid”, meldt Thyssen op ferme toon.
Steeds weer vraagt dit alles volgens Thyssen om beleidsmatig ingrijpen. Nooit leidt het tot twijfel over de vraag of de open grenzen op zichzelf wel een goed idee zijn. Gezien de actualiteit zou een opmerking daarover niet misstaan, maar Thyssen laat het erbij dat de lidstaten “niet worden overspoeld met arbeidsmigranten.” Dit is op dit moment inderdaad niet de belangrijkste zorg van veel Europese burgers.
Op de valreep leren we nog van Lenaers dat problemen die door de EU veroorzaakt worden juist de schuld zijn van de lidstaten zelf. Zo heeft Nederland de arbeidsinspectie wegbezuinigd en worden wetten niet voldoende gecontroleerd. Ook deze opmerkingen laten zien wat de lijn van het CDA is: “meer Europa” en daar moeten de lidstaten zich aan aanpassen. Deze lijn is niet verwonderlijk want het CDA is lid van de Europese Volkspartij en die heeft een uiterst federalistisch profiel.
Voor deze bijeenkomst zijn heel wat CDA’ers op komen draven. Voorzitter Ruth Peetoom, Tweede Kamerlid Raymond Knops, Eerste Kamerlid Ria Oomen en gedeputeerde Ger Koopmans zijn aanwezig om voor het federalistische verhaal te klappen. Aan het eind staat een man op om te vertellen dat het wel erg veel over problemen gaat. “Ik mis de idealen”, zegt hij en wijst op de grondleggers die de EU als een middel zagen om mensen samen te brengen en vrede te garanderen. “We moeten Europees denken in Nederland, niet Nederlands denken in Europa”, meldt hij. Applaus.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel en Den Haag. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
