De vluchtelingencrisis lijkt een opmerkelijk gevolg te krijgen: Turkije gaat meehelpen de vluchtelingenstroom naar de EU te beheersen en krijgt in ruil daarvoor geld. Ook worden de onderhandelingen over een Turks EU-lidmaatschap hervat. Angela Merkel reisde persoonlijk naar Istanbul om de Turkse president Erdogan te beloven dat het Turkse toetredingsproces tot de EU wordt versneld. Wat enkele maanden geleden nog ondenkbaar was, is nu opeens reëel geworden, lijkt het. Maar als je beter kijkt, is Turkse toetreding nog steeds ondenkbaar. Drie redenen.
Om toe te kunnen treden, moet een nieuwe lidstaat alle regels van de EU overnemen. Dat zijn er tienduizenden op de meest uiteenlopende gebieden. Het is zeer de vraag of dat Turkije ooit lukt. Het gaat dan niet alleen om de regels voor de lengte van komkommers en de productinformatie op zonnebrandflacons, maar juist over fundamentele kwesties zoals vrijheid van meningsuiting en andere mensenrechten. Dat wordt nog een groot probleem. Vooral het Europees Parlement zal niet zomaar instemmen met compromissen op dit terrein.
Als Turkije toetreedt, zullen alle machtsverhoudingen binnen de EU verschuiven. Bij de vergaderingen van lidstaten verschuiven de stemverhoudingen omdat Turkije dan samen met Duitsland de grootste lidstaat wordt. Andere landen moeten dus invloed inleveren. Dat geldt ook voor het Europees Parlement, waar veel zetels naar Turkije gaan. De vraag die iedereen zich tijdens de onderhandelingen zal stellen is: wil men Turkije deze invloed op de EU geven? Het antwoord zal nee zijn, al is het maar omdat Turkije op het gebied van mensenrechten niet wordt vertrouwd.
Maar stel nu eens dat de EU in een noodvaart Turkije erbij probeert te krijgen en over alle bezwaren – Cyprus is er nog zo eentje – heen stapt. Zal het dan lukken Turkije ook echt binnen te loodsen? GeenStijl heeft het in de URL van haar bericht van gisteren precies goed: de Tweede Kamer en de andere parlementen zullen met de toetreding moeten instemmen. Dat zal geen gelopen race zijn en er is een aanzienlijke kans op een referendum. Nederland zal niet het enige land zijn waar de Turkse toetreding gevoelig ligt.
Angela Merkel kan zoveel zeggen, maar Turkije is nog lang geen EU-lid. De toetredingsprocedure wordt niet anders omdat de onderhandelingen nu worden hervat. Alle hoofdpijndossiers van de afgelopen jaren komen gewoon weer op tafel. En stel dat men ooit tot een akkoord komt, is het nog steeds zeer de vraag of de regeringsleiders de toetreding in hun lidstaat willen verdedigen. Ziet u Mark Rutte en Lodewijk Asscher al folderen voor Turkse toetreding omdat GeenStijl een referendum tegen die toetreding heeft geregeld?
Iedereen die zich druk maakt over een snelle toetreding van Turkije is een verfoeide eigenschap van de EU vergeten: Brussel is een praatcircus dat altijd maar doorpraat en verder onderhandelt, ongeacht of het wat oplevert. Het is de vraag of Turkse toetreding er ooit komt. Dat weet Merkel zelf natuurlijk ook wel. Ze kan dit dus gemakkelijk toezeggen.
De echte vraag is: waarom laat Erdogan zich met zo’n nietszeggende toezegging het bos in sturen?
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel en Den Haag. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
