Updates onderaan – De Nederlandse staat en de NS hebben de reiziger in de kou laten staan met een snelle treinverbinding tussen Amsterdam en Brussel. De flitstrein Fyra draaide uit op een fiasco omdat de overheid vooral oog had voor de opbrengsten van de snelle trein die over de HSL-Zuid moest gaan rijden. Bewindslieden van diverse kabinetten hebben de Tweede Kamer ontijdig, onvolledig of onjuist geïnformeerd. De NS was er alleen maar op uit om concurrenten van het spoor te houden en het eigen monopolie veilig te stellen.
Dat zijn de spijkerharde belangrijkste conclusie van de parlementaire enquêtecommisie die onderzocht waarom de Fyra veel later ging rijden dan was gepland en waarom de trein door grote mankementen al na een paar weken weer van het spoor werd gehaald. De commissie houdt de NS en de achtereenvolgende bewindslieden in de eerste plaats verantwoordelijk voor het debacle. Maar ook de Tweede Kamer moet zich de flop aantrekken: omdat de Kamer wel blafte, maar nooit echt beet is ook het parlement medeverantwoordelijk voor het mislukken van het project.
Staatssecretaris Wilma Mansveld (Infrastructuur) heeft de Tweede Kamer onjuist geïnformeerd, terwijl minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) de Kamer onvolledig heeft geïnformeerd over de flitstrein Fyra. Dat stelt de parlementaire enquêtecommissie woensdag in haar eindrapport.
Ook bewindslieden in eerdere kabinetten hebben de Kamer ontijdig, onvolledig of onjuist geïnformeerd, aldus de commissie. Ze gaven een onjuiste voorstelling van zaken, zetten de Kamer voor het blok, gaven een verkeerd beeld of hebben de Kamer misleid.
Mansveld verklaarde kort nadat de hogesnelheidstrein Fyra tussen Amsterdam en Brussel was gaan rijden dat niemand de opstartproblemen had verwacht. Maar een aantal direct betrokkenen was wel degelijk op de hoogte hiervan. De staatssecretaris heeft de Kamer onjuist geïnformeerd ,,door te zeggen dat niemand de slechte prestaties van de Fyra had verwacht”, oordeelt de commissie. Ook als het gaat om de bevoegdheden van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft de PvdA’er de Kamer ,,ten minste onvolledig en strikt genomen onjuist” geïnformeerd.
De commissie vindt dat minister Dijsselbloem de Kamer op het ,,verkeerde been heeft gezet” door haar onvolledig te informeren. Het gaat hierom de doorverkoop door fabrikant AnsaldoBreda van de door de NS teruggestuurde Fyra-treinen. Hij had de Kamer moeten melden dat de NS pas vanaf de zevende doorverkochte trein geld zou ontvangen, meent de commissie.
Ook op huidig minister Melanie Schultz van Infrastructuur is kritiek. Zij gaf een ,,te rooskleurig” beeld in 2011 van haar oplossing voor de problemen met de Fyra. Ook heeft zij niet alle alternatieven onderzocht die er waren voor de NS als concessiehouder van de hogesnelheidslijn HSL-Zuid.
In het verleden ging het vaker mis bij de informatievoorziening naar de Kamer. De commissie vindt dat minister Tineke Netelenbos van Verkeer en Waterstaat de Kamer in 2001 ,,buiten spel” heeft gezet. Haar opvolger Karla Peijs heeft vier jaar later de Kamer verkeerd geïnformeerd. De commissie oordeelt dat minister Camiel Eurlings van Verkeer en Waterstaat in 2008 heeft ,,misleid” door informatie over de slechte financiële situatie van de NS-dochter HSA ,,bewust minder helder” te presenteren.
PVV-Kamerlid Barry Madlener: “Het rapport is een goede analyse van de enorme problemen op het spoor. Het zou de staatssecretaris sieren als ze uit zichzelf opstapt vandaag. Ik zie haar dit niet politiek overleven.”
PvdA-leider Diederik Samsom overlegt op dit moment met vicepremier Lodewijk Asscher over het rapport van de parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar het fiasco met de flitstrein Fyra. Bronnen op het Binnenhof bevestigen dat.
SP-Kamerlid Eric Smaling, SP: “Dit hele project was één groot fiasco, voor de treinreizigers, de politiek en de schatkist. Met het aanschaffen van de Fyra is 11 miljard euro in de plomp gegooid. Dit toont het failliet aan van marktwerking op het spoor. Staatssecretaris Mansveld verzamelt op deze manier wel erg veel gele kaarten. Daar kun je niet eeuwig mee in het veld blijven lopen. De Tweede Kamer is door verschillende opeenvolgende kabinetten op het verkeerde been gezet met selectieve, te florissante, onjuiste of misleidende informatie, blijkt uit het rapport. Het publieke belang is met het het vermarkten van het spoor volledig uit het oog verloren.Het spoor is een publieke voorziening die vraagt om publieke oplossingen. De politiek moet lessen trekken uit de conclusies van de enquêtecommissie.”
