Het debat, ditmaal gehost door CNBC, kwam onprofessioneel en rommelig over. In tegenstelling tot wat men zou verwachten, had dit niet zozeer te maken met door elkaar schreeuwende Republikeinse kandidaten maar met de moderators. Dit zorgde voor een duidelijke tweedeling tussen de kandidaten die de rest van de avond zou bepalen: kandidaten die kunnen improviseren en een situatie snel naar hun hand kunnen zetten, en kandidaten die alleen een kapot-geoefend praatje af durven te draaien.
Opvallend genoeg bleek al aan het begin van de avond dat de moderators niet echt geïnteresseerd waren in beleid. In de eerste ronde (het pierenbadje, bestaande uit kandidaten die ongeveer 1procent in de peilingen scoren) werd bijvoorbeeld gevraagd naar de “favoriete app op je iPhone”. Graham, de sterkste van de vier, liet al meteen weten dat dit een FOX News app was. “Sorry jongens, het is een Republikeins debat hier”. Deze zogeheten “second tier” kandidaten moesten het meer hebben van hun hysterisch strak-geföhnde salon quality hair dan van inhoudelijk debat.
In de aanloop naar het “grote mensendebat” babbelden de presentatoren van CNBC er lustig op los. Het zou, zo verwachtte zij, vanavond toch echt wel moeten gaan over beleid. Verder dan roepen dat het daarover zou moeten gaan kwamen zij niet. Ditjes en datjes vlogen de tafel over, alsook nietszeggende politieke analyses (“Bush moet het vanavond goed doen”), wijd openstaande deuren (“iedereen doet mee om te winnen”) en op een gegeven moment tetterden de presentatoren zo hard door elkaar heen dat ze vooral leken op een stel opgewonden pubers aan de keukentafel.
De moderators leken vooral geïnteresseerd in de geloofwaardigheid van de kandidaten. De eerste vraag aan Trump was of zijn muur geen “karikatuur van een presidentiële campagne” was. Een vraag die later keihard zou worden teruggesmeten in het gezicht van de moderators door Ted Cruz die volledig Newt Gringrich ging toen hij de aanval opende op het panel, en in het verlengde de Democratisch gezinde media. Hij herhaalde alle vragen van de moderators op sarcastische wijze, door vervolgens de enig mogelijke (en meest populaire) conclusie te trekken: de vragen waren bevooroordeeld, op de persoon en hadden niets met inhoud of beleid te maken. Cruz liet in enkele seconden zien wat voor retorische kwaliteiten je nodig hebt om in het Princeton Debate Panel Hall of Fame terecht te komen. Luid applaus volgde en de toon was gezet. Cruz zal hier zeker de komende tijd de vruchten van plukken in de peilingen, aangezien dit moment de komende dagen regelmatig zal worden herhaald en besproken in de media. Daarnaast smullen de Republikeinse kiezers van uithalen naar de, in hun ogen, bevooroordeelde media. Ondertussen waren de moderators hun gezag compleet kwijt en werden zelfs enkele keren uitgejoeld door het publiek als er weer eens een persoonlijke vraag werd gesteld. De moderators werden hier zo onzeker van, dat Trump het voor elkaar kreeg om zijn eigen quote (nota bene breed uitgemeten op zijn eigen website) glashard te ontkennen, excuses te vragen en te krijgen.
Bush probeerde nog een keer in te breken bij Trump om een clash tussen hemzelf en Trump te forceren. Het mocht niet baten. Eigenlijk zoals bijna niets wat Bush probeert in deze campagne maar wil lukken. Bush kreeg een tweede kans toen Rubio werd gevraagd naar zijn recente afwezigheid tijdens stemmingen in het Senaat. Toen Rubio andere presidentiële kandidaten opnoemde (Bob Graham en John McCain) die ook stemmingen miste – merkte Bush op dat hij gewoon “op het werk moest verschijnen, het is geen Franse werkweek”. Dit pareerde Rubio door te zeggen “Ik heb je anders nooit gehoord over John McCain, overigens je grote voorbeeld waar je je campagne naar spiegelt. Dus waarom wel bij mij een punt ervan maken? Omdat iemand jou heeft overtuigd dat mij aanvallen goed voor je zal zijn”. Hiermee direct refererend naar de nieuwe tactiek van team Bush om de man (op zijn McCains) uit zijn as te doen herrijzen als serieuze kandidaat. Het enige wat rees was medelijden met een stuntelende Bush. Aangezien campagne-manager Danny Diaz tijdens het debat verhaal ging halen bij een CNBC producer is het niet moeilijk te raden wiens briljante idee het is geweest om Jeb! te vermarkten tot de McCain die hij niet is, en nooit zal zijn.
Ondertussen leek Carson missing in action. Op Twitter werden al grapjes gemaakt dat hij allang aan het slapen was en ogen op zijn oogleden had geschilderd. Grapjes die akelig dicht bij de werkelijkheid kwamen: hij sprak sloom, leek niet op zijn gemak en kwam niet uit de verf. Zelfs Huckabee (de minst populaire kandidaat op het podium) wist meer spreektijd voor zichzelf op te eisen dan Carson. Christie wist (zoals altijd) de aandacht prima voor zichzelf op te eisen door gewoon te beginnen met praten, en scoorde zelfs in de tweede helft. Toen Bush (bijna giechelend) een vraag ontving over fantasy football en deze wilde beantwoorden, onderbrak Chris Christie hem door te vragen of we het niet over belangrijkere zaken konden hebben “we worden aangevallen door ISIS en Al Qaeda!”, riep hij uit. Applaus voor Christie en (wederom) weer geen gemiste kans voor Bush.
In ieder geval niet de front runners. Zowel Carson als Trump leken in geen velden of wegen te bekennen, en wanneer Trump aan het woord kwam – was het weer hetzelfde riedeltje. Fiorina deed het redelijk goed, weet op juiste momenten de lachers op de hand te hebben maar hoewel ze op het top van haar kunnen lijkt – is het niet genoeg om door te breken. Cruz scoorde vooral in de eerste helft door zijn aanval op de media, Chris Christie (de Ton Elias van de GOP) in de tweede helft door de media te bashen en op de juiste momenten in de camera te kijken. Rubio had simpelweg de hele avond een goede avond.
Sterker nog, na vanavond begint het er op te lijken dat (net als destijds bij Romney) Rubio een goede kandidaat zal zijn simpelweg omdat hij de enige is die overblijft. Bush heeft de uitstraling van een natte krant en zijn lichaamstaal laat zien dat hij niet eens gelooft wat hij zelf zegt, laat staan dat hij de kiezers kan overtuigen. Zijn campagne-geld is een resultaat van met de pet rond gaan bij de superrijken in plaats van bij Jan met de Pet. Zijn campagnekas kent slecht een zeer klein aantal kleine donaties (onder de 200 dollar) van particulieren. Trump en Carson leken te schitteren door afwezigheid, en waar Carson bij het vorige debat in zijn rust positief afstak tegen de schreeuwers – leek zijn stilte nu om te slaan in totale vergetelheid. Trump zijn trucje kennen we onderhand wel: iedereen is een “great guy, but..”, hij heeft al een lijstje met “some great people, some of the best” die hem gaan helpen met zijn muur en als hij klem zit dan is het “sure, no problem“, ongeacht of hij daarmee zijn eigen programma (wat hem niets kan schelen) tegenspreekt of niet. Ted Cruz ligt wel lekker bij de Republikeinse achterban en weet te scoren, maar teveel belangrijke partijbonzen hebben een hekel aan hem. Dus het zou zo maar eens kunnen dat Rubio overblijft.
Mocht de media in ieder geval dezelfde conclusies als hierboven trekken, zou het zomaar kunnen zijn dat de dalende trend van Trump nu toch echt is ingezet. En Jeb! heeft behalve nieuwe adviseurs ook nieuwe “debating boots” nodig.
