De vier vrijheden (Speech, Worship, Want, Fear) die de Amerikaanse president Roosevelt benoemde tijdens de Tweede Wereldoorlog laten ruimte voor hoe deze dan te verkrijgen zijn. Zeker, Europeanen en Amerikanen verlangen beide vrijheid, maar de weg daarnaartoe is verschillend. Waar men in de Verenigde Staten de individuele weg kiest, kijkt men in Europa nogal eens naar Vadertje Staat. Ook in Europa bestaat er wel een traditie van individualisme, de decentrale organisatie van De Nederlanden is daar een aardig voorbeeld van, maar er bestaat steeds het risico dat deze wordt toegedekt door de warme aangename deken van staatsingrijpen.
De hang naar regels en voorschriften leek in Nederland bijna samen te hangen met het individualisme. Elk kerkgenootschap heeft rechten, maar de daarbinnen bestaande bindende regels zijn wel exact omschreven. En anders begin je maar een eigen kerk. Zo werden we notoire tikkentellers, ongetwijfeld goed voor de handel. De vraag is of we in dat proces ook onze individualiteit, en het vermogen zelf na te denken, hebben overgegeven aan ‘de regels’.
In die geschiedenis heeft zich in Nederland een vreemde omwenteling voltrokken. Zoals de Franse revolutie tot een nieuwe keizer leidde, zorgde het nieuwe tijdperk in ons land voor een sterker centraal gezag. Van daaruit werden, en worden, nu ‘de regels’ bepaald. En dan zijn we de laatste 100 jaar ook nog Pastoor en Dominee kwijtgeraakt.
Het stuitendste voorbeeld van de steeds verder doorsijpelende verschuiving van verantwoordelijkheden is het klassieke ‘gezellige kinderfeest’, Sinterklaas. Het Sinterklaasjournaal, zo moet u weten, bestaat pas sinds 2001. Hele schoolklassen zijn opgegroeid zonder Dieuwertje Blok als Maat Der Dingen. De Sint had een rood pak aan, maar soms ook groen. Met een mijter met een kruis, maar soms ook een streep en de Pieterbaas was natuurlijk zwart, of bruin, of welke donkere kleur schmink er nu precies voor handen was. Met roe, of zonder.
Het enige landelijke moment werd gepresenteerd door, vreemd genoeg, Meneer Aart. Die was ineens niet Meneer Aart, maar ook weer wel. Daarna kwam de goedheiligman al snel aan in de andere dorpen en steden, op een schimmel, die verdacht vaak een zwart paard was, of gewoon een kar. De meeste kinderen vonden dat natuurlijk vreemd, maar dan was er altijd het concept van de ‘hulpsinterklaas’ om enige twijfel weg te nemen. Sinterklaas kan ook niet alles.
Sint kwam decennia aan op paarden, karren, met en zonder al dan niet zwarte pieten, of gewoon oom agent. Maar nu is het twistpunt Het Sinterklaasjournaal. Het staat u volstrekt vrij om een pimpelpaarse Piet, of een pikzwarte Pieterbaas op uw feestje op te laten draven. Maar zo Hoort Het natuurlijk niet. Er zijn wel Regels: waarom geeft Dieuwertje niet toe? Waarom moeten wij het met deze Sint doen?
RTL Nieuws gaf gisteren nog aan dat een meerderheid van de Nederlanders vindt dat er een Nationale Richtlijn moet komen voor het uiterlijk van Zwarte Piet. In het onderzoek, waar overigens enige vraagtekens bij zijn te plaatsen, geeft 54 procent aan voor zo’n richtlijn te zijn. Die richtlijn moet dan middels een referendum worden vastgesteld, geeft 50 procent aan. En -het staat er echt- een andere 26 procent vindt dat Sinterklaas met die richtlijn moet komen.
Een Nationale Richtlijn. Om een leuk kinderfeest te vieren; een volksfeest waar we elkaar cadeau’s geven, lol maken en ons volstoppen met kruid- danwel pepernoten. Als het maar volgens de regels is.
Quinsy Gario verdient hulde voor het besef dat het ook anders kan. Alleen met zo’n instelling komen we in Nederland verder. Maar ook anti-Zwarte Piet actievoerders trappen inmiddels in de val: dat het wel duidelijk vast moet staan dat Piet niet zwart is. “Laten we het wel allemaal op de Juiste Manier vieren”, is tot dusver de enige consensus in Nederland. Terwijl de oplossing voor de hand ligt: vier het Sinterklaasfeest. Huur een pak, schmink een Piet (of niet), en regel met je lokale middenstand je eigen Sinterklaasfeest. Fuck die mevrouw Blok met d’r racistische schertsfiguur, wie kijkt er nu nog TV?
Het lijkt er op dat Zwarte Piet ons een dienst gaat bewijzen. Tenminste, als de guitige krullebol / het racistische stereotype, daar de kans toe krijgt. We zijn collectief gek geworden. We willen niet meer nadenken. Zelfs de invulling van een ‘echt kinderfeest’ laten we liever over aan een richtlijn, dan dat we zelf iets proberen. Zwarte Piet onthult die geestesgesteldheid, en daar kunnen we allen leering uit trekken.
Tenzij Dieuwertje Blok voor die tijd haar kans schoon ziet en haar nu nog bestaande machtspositie gebruikt om de macht te grijpen. Elk land krijgt de leider die het verdient.
