“Man wat zijn we blij met onze gave nieuwe website”, twitterde nog geen maand geleden Nienke Venema, de directeur van Stichting Media en Democratie. Die vreugde kan alleen maar slaan op de kekke nieuwe vormgeving van de website van deze stichting, waarvan de geschiedenis naar eigen zeggen “onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis van Het Parool als verzetskrant tijdens de Tweede Wereldoorlog”.
Want wie op zoek gaat naar informatie over subsidieverstrekkingen stuit op teleurstellingen bij een bezoek aan de webstek van de stichting. Naar aanleiding van de nietszeggende beantwoording van mijn vragen over de subsidiëring van de herdenking van de Kristallnacht door het Platform Stop Racisme en Uitsluiting wilde ik gewoon eens bekijken welke projecten Democratie en Media de afgelopen jaren heeft gesubsidieerd.
De stichting verschaft daar wel enig inzicht in, maar de transparantie is minder groot dan op sommige plekken wordt beloofd. Op de homepage lees ik dat “wij investeren in onafhankelijke, kritische media en in een sterke, integere democratische rechtstaat”.
Er staan links naar diverse “events” zoals ‘Movies That Matter‘, de documentaire ‘Onder de oppervlakte‘, de conferentie ‘Challenging Business for Privacy‘, de ‘Impact Academy‘ rond het documentairefestival IDFA en een debat over ‘Onze vrouw in Turkije’.
‘Tech-journalis’ Tim de Gier heeft een bijdrage ontvangen voor zijn onderzoek naar de politisering van het internet. Tenslotte staat er een verhaal over ‘crowdfunding‘ door de journalistieke website De Correspondent, die een subsidie van Democratie en Media kreeg voor haar pogingen om ‘de wereld van meer context te voorzien’.
De recente Kristallnachtherdenking staat merkwaardig genoeg niet vermeld bij de ondersteunde projecten. De buitenwereld weet hier alleen van doordat het Platform Stop Racisme en Uitsluiting de steun wereldkundig maakte. Wie bij Media en Democratie de zoekterm ‘Kristallnachtherdenking’ invult vindt helemaal niets, hoewel dit woord wel degelijk voorkomt in het websitebericht van de stichting. De website bevat overigens geen zichtbare link naar dit bericht. Wil Democratie en Media liever niet de trom roeren met deze subsidie?
Democratie en Media antwoordde op mijn vragen dat zij voor informatie over subsidieverstrekkingen in principe verwijst naar haar website en jaarverslag. Helaas, toen ik de zoekterm ‘jaarverslag’ invulde leverde dat geen resultaat op.
De Belastingdienst heeft Democratie en Media aangemerkt als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Op een achtergrondpagina over deze ANBI-toekenning staat informatie over de stichting, zoals het adres, de samenstelling, het beloningsbeleid en de doelstellingen. Een webpagina vertelt over de doelstellingen van het vermogensfonds, dat aandelen bezit in Nederlands-Belgische mediabedrijven en geld heeft belegd via ideële banken. “Met het resultaat van deze beleggingen ondersteunen wij initiatieven en organisaties die een bijdrage leveren aan een sterke, integere en inclusieve democratische rechtstaat en kritische, onafhankelijke media. We steunen onder andere publicaties, lezingen, documentaires, technologische innovatie, tentoonstellingen, journalistieke prijzen en trainingen van journalisten. De steun heeft de vorm van advies, een subsidie, een lening en/of een aandelenparticipatie. De gesteunde initiatieven en organisaties dragen allen bij aan één of meerdere van onze doelstellingen. Afgelopen jaren hebben we steun verleend aan onder andere Yournalism, Festival ’89, The GoodPitch, Global Uprisings, Humanity in Action en Movies That Matter. Daarnaast zijn we een van de initiatiefnemers van de jaarlijkse European Press Prize en bezitten we een minderheidsaandeel in online platform De Correspondent.”
Andere belangrijke links werken echter niet. Democratie en Media belooft op de ANBI-pagina “een voorlopige versie van de verkorte staat van baten en lasten over 2014”, een voorloper van de jaarrekening. Helaas, het overzicht staat er niet. Dan de “lijst met initiatieven en organisaties die in 2014 financiële ondersteuning hebben ontvangen van Stichting Democratie en Media”. Alweer helaas pindakaas, ook deze lijst is niet aanwezig.B egin deze week maakte ik Venema attent op de niet functionerende links, dus wellicht worden ze binnenkort hersteld.
Op een webpagina over steunaanvragen staat gelukkig wel enige informatie. Democratie en Media stelt: “Projecten en organisaties met een duidelijke meerwaarde binnen Nederland hebben voorrang. Binnen Nederland hebben projecten met een landelijke uitstraling de voorkeur boven projecten met een lokale uitstraling.”
Democratie en Media vindt dus dat een herdenking, waardoor een belangrijk deel van de Joodse gemeenschap in Nederland zich zwaar geschoffeerd voelt, een duidelijke meerwaarde heeft. Democratie en Media vindt kennelijk ook dat een groep Amsterdamse links-extremisten rond Nederland Bekent Kleur en de Internationale Socialisten een landelijke uitstraling heeft.
Interessant zijn verder de criteria voor steunverlening. Democratie en Media heeft enkele beperkingen en uitsluitingen opgesteld. Eén daarvan vormen “initiatieven met een primair politieke of religieuze doelstelling”.
Het Platform Stop Racisme en Uitsluiting en haar voorganger Nederland Bekent Kleur krijgen sinds de herintroductie van hun herdenking in 2008 het verwijt dat zij de Kristallnacht voor politieke doeleinden misbruiken. Deze kritiek is volledig voorbijgegaan aan Democratie en Media. Bovendien, als het aankaarten van racisme in Israël door de gekozen parlementarier Haneen Zoabi al geen politieke doelstelling is, wat dan wel? Kortom, de geestelijke erfgenamen van Het Parool verwaarloosden hun eigen doelstellingen en criteria met deze omstreden subsidietoekenning.
Democratie en Media is initiatiefnemer van de European Press Prize. Een van de prijswinnaars begin dit jaar was de Britse columnist Nick Cohen, die in The Observer de anti-immigratie-ideologie van Nigel Farage van de UKIP stevig heeft aangepakt. Ik vrees dat Democratie en Media minder op de hoogte is van de rest van Cohen’s oeuvre.
Cohen is namelijk de auteur van What’s Left, waarin hij beschrijft hoe traditioneel Links de weg totaal is kwijtgeraakt. Week in week uit ageert Cohen tegen de onheilige alliantie tussen extreem-links en de politieke islam. Hij roept regelmatig Fatsoenlijk Links op om zich af te grenzen van deze extremisten. De subsidie voor Kristallnachtherdenking, het politieke speeltje van Anja Meulenbelt en René Danen, laat zien dat Democratie en Media de prijswinnaar in dit opzicht slecht heeft begrepen.
P.S.
In de discussie rond de herdenking zijn de afgelopen dagen weer de vertrouwde dooddoeners en stropoppen langsgekomen. Daarom zal ik het nog één keer proberen uit te leggen.
1 Kritiek op Israël is niet per definitie antisemitisch. Heel veel kritiek op Israël is terecht, nuttig en noodzakelijk. Kritiek op Israël gekoppeld aan klassieke antisemitische complottheorieën over bloeddorstige Joden, pardon Zionisten, die de wereldmedia beheersen en ISIS controleren, is wel degelijk antisemitisch, net als volslagen overtrokken vergelijkingen tussen Israël en nazi-Duitsland.
2 Critici van Israël zijn niet automatisch Hamas-knuffelaars. Veel tegenstanders van het Israëlische beleid zijn beslist niet blind voor het antisemische Handvest van Hamas, het terrorisme van de beweging en het theocratische regime in Gaza. Mensen en groepen die eerbetoon betuigen aan Hamas-oprichter Ahmed Yassin, of letterlijk en figuurlijk in zee gaan met de Gazavloot van Hamas en de Moslimbroederschap, hebben daarentegen de bijnaam Hamas-knuffelaars volkomen verdiend.
P.P.S.
Zoals ik eerder schreef: “Ook onsmakelijke vertoningen horen bij onze vrijheid van meningsuiting.”
In tegenstelling tot Stichting Democratie en Media heeft de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan dus helemaal niets gefaciliteerd. Het was zijn taak om toe te zien op een ordelijk verloop van de bijeenkomst, inclusief het verwijderen van enkele mensen die de herdenking verstoorden. Hij heeft gedaan wat hij moest doen, het garanderen van de vrijheid van meningsuiting. Ik vrees dat de tegendemonstranten hooguit de organisatoren hebben versterkt in hun ‘zie je wel’-gevoel. De hoop dat de mensen achter het Platform door voortschrijdend inzicht zelf zullen afzien van het kapen van de Jodenvervolging heb ik inmiddels al lang opgegeven.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op de website van Carel Brendel.
