De Oekraïense president Petro Poroshenko was afgelopen week in Nederland. In het voorjaar gaat Nederland naar de stembus voor een referendum over het associatieverdrag met Oekraïne. Poroshenko mocht een lezing geven aan de Universiteit Leiden. Hij vertelde dat eurosceptische Europeanen eigenlijk eurolafaards zijn. Volgens hem is Oekraïne een democratisch land en moet het associatieverdrag er komen. Poroshenko zei:
“Het [referendum] gaat om vrijheid in Oekraïne. Het gaat om democratie in Oekraïne. Een buurland. Het gaat ook om hervormingen in Oekraïne. Het gaat ook om vechten tegen corruptie. Om mensenrechten. (…) Oekraïne heeft eenheid met de Europese gemeenschap nodig, en solidariteit van Europa met Oekraïne.”
Het komt er volgens Poroshenko op neer dat als je tegen het associatieverdrag bent, je voor Poetin bent en Oekraïne haar vrijheid niet gunt. Zelden was een speech aan een universiteit inhoudelijk zo onzinnig.
1: Oekraïne heeft natuurlijk last van de dreiging door Rusland. Dat Porosjenko zich daar druk over maakt is begrijpelijk, maar het associatieverdrag helpt niet tegen die dreiging. Het verdrag gaat niet over militaire steun en als Rusland Oekraïne binnenvalt zal geen Europees land te hulp schieten. Verdrag of niet.
2: Oekraïne wil vechten tegen corruptie. Dit staat in het verdrag maar hoeveel expertise de EU ook naar Oekraïne brengt, het zal de corruptie niet doen dalen zolang de Oekraïners niet zelf aan de slag gaan. Het verdrag kan niets afdwingen en zonder verdrag kunnen EU-landen nog steeds kennis delen.
3: Oekraïne wil handel met de EU. Dit is waar het grootste deel van het verdrag over gaat. Maar ook hierbij is het verdrag niet nodig: als het verdrag wordt afgewezen, kunnen de EU-landen onder een andere naam alsnog dezelfde afspraken met Oekraïne maken. Bij handelskwesties heeft Nederland geen veto.
De conclusie is dus eenvoudig: Oekraïne heeft het verdrag helemaal niet nodig. Niet voor handel, niet voor corruptiebestrijding en ook niet ter bescherming tegen Poetin. Het verdrag is vooral symbolisch. Het benadrukt de Europese koers van het land. Verder dient het geen enkel doel.
Zo lijkt Porosjenko toch nog op de initiatiefnemers van het referendum. Ook zij overdrijven wat dit verdrag teweeg kan brengen. In werkelijkheid is het verdrag symbolisch. Ook als je de eeuwige Europese machtsuitbreiding ermee illustreert. De gevolgen zijn in werkelijkheid minimaal.
Deze column werd afgelopen nacht uitgesproken op Radio 1 bij Opvliegers op 1. Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
