Volgens de De Nederlandse Bank via het ANP heeft de enorme vluchtelingenstroom naar ons land een ‘miniem positief effect op de economie’. Dit zou dan vooral komen omdat de overheid meer moet uitgeven aan vluchtelingen zoals huisvesting, hulpverlening en collectieve voorzieningen waardoor de economie ietsjes wordt gestimuleerd.
Uiteraard werd dit fantastische nieuws gretig overgenomen door de traditionele media, want een dag geen positief bericht over vluchtelingen is een dag niet geleefd.
Maar klopt het ook? Kunnen we echt spreken van een ‘positief effect’? En hoe verhouden overheidsuitgaven, toch betaald door belastingbetalers, zich met deze positieve economie over lange termijn?
TPO zocht het voor u uit en mailde met wat financiële experts.
Rob Goossens, financieel journalist:
“Ja, dat klopt. Het is een beetje het ‘kóóp die auto’-verhaal van Mark Rutte, maar dan voor de overheid. Het jammere is wel dat de staatsschuld oploopt. En op het toekomstige positieve effect van werkende vluchtelingen valt een hoop af te dingen omdat het net zo goed een negatief effect kan zijn als ze in de bijstand terecht blijken te komen.
Het effect dat DNB hier beschrijft is dat waar Keynesianen prat op gaan. Dat je in tijden van crisis juist niet moet bezuinigen omdat je dan het positief effect van ‘overheidsinvesteringen’ verliest en in plaats daarvan juist moet investeren om dat effect te versterken.
Tegenstanders ontkennen dat fenomeen niet, al zijn die positieve effecten uiteraard niet gegarandeerd. Het grootste probleem is dat je er schulden mee opbouwt die op de een of andere manier gefinancierd moeten worden. Dus het is wat misplaatst om te juichen over de geneugten van de vluchtelingencrisis.
En over die toekomstige effecten: ga als buitenlander in Nederland solliciteren en je zult merken dat zelfs de meest internationale bedrijven toch het liefst met Nederlanders werken, omdat die de cultuur van het bedrijfsleven al kennen. Alleen in de echt heel nooddruftige categorieën (schoonmaakwerk, zorg), in de who-cares-sector (horeca) en in heel specifiek werk (mensen met kennis van én de Nederlandse taal én een inheemse taal in Zambia die maar door vijf mensen gesproken wordt), hebben buitenlanders het makkelijker.”
Jeroen van Wensen, redacteur Daskapital.nl:
“Of het klopt? Ja hoor. Als je geld uitgeeft is dat al gauw een positieve stimulans voor de economie. Maar op lange termijn zal het anders liggen. We kijken namelijk nu al aan tegen ongeveer één miljard aan extra kosten voor vluchtelingen, maar die worden betaald vanuit het budget van Ontwikkelingssamenwerking (25 procent van dat budget gaat naar vluchtelingenopvang). De vraag is dan hoeveel die extra kosten gaan toenemen; als dat nog hoger wordt, dan volgen meer uitgaven en dat betekent of schuld omhoog, of belastingen omhoog. En dat betalen de belastingbetalers, uiteraard.”
Daar voegen wij zelf nog even aan toe dat, uitgerekend, de Volkskrant niet zo heel lang geleden al uitgebreid heeft onderzocht of asielzoekers nou daadwerkelijk wat opleveren of alleen kosten. (Antwoord: ze leveren niets op).
Verder geldt dat er nog altijd niet zo heel veel bekend is over de kosten danwel baten van immigranten, al heeft het CPB in 2003 al eens een studie gemaakt waaruit, kortgezegd, blijkt dat de ‘niet westerse allochotoon’ het minste bijdraagt aan de vaderlandse economie. Hieronder samengevat in kekke grafiekjes. Let wel: dit onderzoek is dus alweer bijna 13 jaar oud.
Ja het klopt wat de DNB zegt, als je het heel letterlijk neemt. Maar het is beslist geen persbericht waard, laat staan een hosanna-persbericht. De DNB zegt eigenlijk weinig meer dan dat sneeuw wit is, dat 1 + 1 =2 en dat een economie wordt gestimuleerd als je geld uitgeeft.
Over de gevolgen voor de lange termijn is weinig helder maar overheidsuitgaven zonder schulden bestaan niet, zoveel weten we alvast wel. En schulden zijn nooit goed.
Diagrammen hieronder zijn afkomstig uit het CPB-rapport ‘Immigration and the Dutch economy’ (pdf).
