Veel Randstedelingen zullen het misschien niet dagelijks beseffen, maar Nederland telt welgeteld 163 beschermde natuurgebieden. Met daarin honderden beschermde dier- en plantensoorten, een langere lijst dan veel andere EU-landen hanteren. En in deze vele Natura 2000-gebieden gelden extra Nederlandse eisen bovenop de Europese verplichtingen: een scheurverbod voor boeren, zware vergunningsprocedures met een omgekeerde bewijsplicht voor de aanvrager en bufferzones van wel 500 meter op de aangrenzende percelen.
Nederland steekt miljoenen euro’s in herstel van hoogveen, een grondsoort die enkele honderden meters verder over de Duitse grens nog wordt afgegraven en als turf verkocht in tuincentra. Momenteel verbant Nederland zo ongeveer alle sociaaleconomische activiteiten uit de Natura 2000-gebieden vanwege de Nederlandse invulling van het voorzorgsbeginsel in de Vogel- en Habitatrichtlijnen. Dat gaat veel te ver.
Natuur is mooi, maar het moet wel haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar blijven. En dat is het niet. De doorgeschoten Nederlandse uitvoering brengt bedrijven, burgers en overheden in de knel. Ondernemers moeten stoppen of investeringen staken, ten koste van vele banen en economische groei.
Zelfs nationale parken als de Hoge Veluwe klagen. Het park kan geen heide onderhouden, vanwege de regels voor beschermde vogelsoorten. Nationaal Park Veluwe-voorzitter Seger baron van Voorst tot Voorst luidde de noodklok tijdens onze Europarlementaire intergroep voor Biodiversiteit, Jacht en Platteland. Mijn op 1 december gepubliceerde onderzoeksrapport ‘Land in de knel‘ toont haarfijn aan dat er actie nodig is. Zonder oplossingen voor aantoonbare knelgevallen is meer nationale natuurambitie gedoemd te mislukken. Het draagvlak zal verdampen, zowel bij de bevolking als bij de provinciebestuurders die de plannen moeten uitvoeren.
Het natuurbeleid in Europa kost nu al 5,8 miljard euro’s subsidie per jaar, plus aanzienlijke administratieve lasten, zonder een duidelijke vooruitgang voor het ecosysteem en biodiversiteit in de EU.
Prof. mr. Van Vollenhoven adviseerde de overheid vorige maand meer natuurparken aan te leggen en de financiering te versterken voor de lange termijn, zonder subsidieafhankelijkheid. Een goed plan, dat ik van harte ondersteun. Maar hoe kan dat van de grond komen als zelfs nationale parken het natuuronderhoud amper kunnen uitvoeren door de rigide uitvoering van de Vogel- en Habitatrichtlijnen? Hoe kunnen wij natuurbeleving en -draagvlak vergroten als recreatie, landbouw en eeuwenoude familiebedrijven moeten stoppen vanwege zelfs de kleinst mogelijke verstoring van een beschermde soort of habitat?
Boeren in Natura 2000 gebieden moeten weer normale activiteiten kunnen uitvoeren, zoals ‘scheuren’ van grasland. We moeten flexibeler omgaan met beschermde soorten zoals de grauwe gans – inmiddels uitgegroeid tot een Europese plaag. De Europese Commissie moet de Nederlandse overheid dwingen economische activiteiten toe te laten in Natura 2000 gebieden. Geen onnodige ‘nationale koppen’ meer bovenop de Europese richtlijnen.
Vanaf 1 januari 2016 is Nederland als EU-voorzitter zelf aan zet. Het kabinet Rutte-II heeft de unieke kans tijdens de lopende ‘fitness check’ van de EU-natuurrichtlijnen te werken aan oplossingen, juridische opheldering en praktische flexibilisering. Voor de toekomst van ons natuurerfgoed én van onze economie. Voor onze kinderen en kleinkinderen.
