Het is bijna twaalf uur in het Europees Parlement in Straatsburg. We kijken naar een melodramatisch filmpje ondersteund door pianoklanken. Het filmpje toont wie sinds 1988 de Sacharovprijs hebben gekregen. Dit is de prijs van het Europees Parlement voor mensen die de “freedom of thought” hebben verdedigd. We zien Nelson Mandela, Aung San Suu Kyi, Alexander Dubcek, Kofi Annan en vele anderen. Het filmpje wordt zeker zes keer herhaald want nog niet alle Europarlementariërs zitten op hun plek.
Ondertussen worden er borden opgehangen met de winnaar van dit jaar. Het is een heel gedoe. Deze ochtend was er al een speciaal seminar voor journalisten, gisteren was er een speciale sessie bij de ALDE-fractie om de winnaar te eren en al weken hangt het hele Europees Parlement vol borden met de beeltenis van de winnaar. In de plenaire zaal in Straatsburg volgt de officiële uitreiking. Voorzitter Martin Schulz loopt met een heel gevolg de zaal in. De publieke tribune zit opmerkelijk vol want normaliter zit er niemand.
De winnaar is er zelf niet, want hij zit in de gevangenis. Raif Badawi is een blogger uit Saudi-Arabië die zich uitspreekt vóór de vrijheid van meningsuiting. Het kwam hem op tien jaar gevangenis te staan, duizend zweepslagen, een boete van enkele tonnen, een tienjarig uitreisverbod en een verbod om al die tijd met de media te praten. De posters met Badawi hebben dan ook de tekst: “Censored, jailed, flogged, but not silenced”. Schulz meldt dat Badawi de laatste tijd in eenzame opsluiting zit. Hij heeft zijn eerste 50 zweepslagen gehad, maar vanwege zijn slechte gezondheid is de rest uitgesteld.
Schulz vindt het “een eer en een genoegen” om “zijn fantastische vrouw” welkom te heten. Schulz is blij dat ook twee andere genomineerden voor de Sacharovprijs er zijn, waaronder een lid van de Venezolaanse oppositie. Vandaag betonen wij eer aan de moedige strijd van Badawi, meldt Schulz. Hij prijst ook Badawi’s vrouw: Ensaf Haidar, die sinds de gevangenschap van haar man zijn strijd voortzet en daarvoor naar Canada vluchtte. Ze is vastbesloten de strijd te blijven strijden, meldt Schulz. Hij vervolgt: “Namens ons allen de oproep aan de Majesteit om Badawi gratie te verlenen en vrij te laten”. Applaus.
Schulz vertelt ons over Badawi’s drijfveren. Badawi wil een land waar vrije meningsuiting is, waar men openstaat voor andere meningen. Badawi pleit voor vrije meningsuiting, burgerrechten, geloofsvrijheid en bescherming van de rechten van vrouwen. Hij richtte in 2006 een internetforum op en deed dat na de sluiting ervan nogmaals. Na de arabische lente werd hij gevangen genomen. Badawi is inmiddels een symbool, zegt Schulz. Er zijn vele andere voorbeelden van mensenrechtenschendingen in Saudi-Arabië. Schulz roept onder andere op Ali Mohammed Baqir al-Nimr vrij te laten, een achttienjarige die Saudi-Arabië wil kruisigen en onthoofden.
Schulz vervolgt met een politiek verhaal dat Saudi-Arabië zelf internationale verplichtingen is aangegaan, onder andere door het verdrag tegen foltering te ratificeren en lid te worden van de mensenrechtenraad van de VN. Dit kan in Schulz’ ogen niet samengaan met de terechtstelling van 150 mensen, sterke censuur en het sluiten van 400.000 websites. Schulz biedt Saudi-Arabië “dialoog” aan. Daar zijn volgens hem het Europees Parlement en de internationale gemeenschap toe bereid. Dat kan misverstanden de wereld uit helpen, zegt hij.
Schulz loopt naar voren met de vrouw van Badawi en reikt een plakkaat uit. Ensaf Haidar draagt een jurkje tot boven de knie. Ze houdt een foto van haar man omhoog. Luid applaus, ook van de halve journalistieke tribune. Ze vraagt een minuut stilte voor de slachtoffers van Parijs en daar wordt massaal gehoor aan gegeven. Dit blijkt de vijftiende prijs die Badawi in een jaar tijd krijgt. Haidar somt nog eens de problemen van het regime in Saudi-Arabië op. Schulz bedankt haar en zegt dat Badawi – die zijn vrouw altijd vraagt of zijn kinderen hem niet vergeten – door niemand vergeten zal worden.
Dan is het afgelopen en vertrekt het gevolg weer. Een perfecte show voor Badawi die terecht om zijn moed wordt geëerd. Volgens medewerkers in het Europees Parlement wordt het feit dat zo’n prijs wordt uitgereikt diplomatiek hoog aangeslagen. Of dat waar is, is niet helemaal duidelijk. We weten wel dat het ook mooie PR is voor het Europees Parlement. Als er één terrein is waar het Europees Parlement vrijwel niets over te zeggen heeft, is dat het buitenlands beleid. De Sacharovprijs moet vooral doen vergeten dat het Europees Parlement niets concreets aan buitenlandbeleid kan doen.
Dat waren de enthousiast klappende Europarlementariërs heel even vergeten.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel en Den Haag. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
