Als het kabinet niet valt, is het referendum op woensdag 6 april waarschijnlijk een van de belangrijkste politieke gebeurtenissen van 2016. Bijzonder is het sowieso, voor de eerste keer een door burgers uitgeroepen referendum.Het is helaas een raadgevend referendum, dus de regering mag de uitslag naast zich neerleggen, maar dat zou uitermate stom zijn in deze tijd van kloven in maatschappij en politiek. Het NEE-kamp staat ondertussen met minimaal 3-0 voor. Zij hebben het referendum aangezwengeld, waar Geenstijl alleen maar lof voor verdient. Het NEE-kamp heeft al een actieve groep campaigners, namelijk de mensen die het referendum mogelijk hebben gemaakt. En vooral, ze hebben het politieke tij mee. Neutraal gezegd: De EU is niet onverdeeld populair. Bovendien heeft de unie nu grotere uitdagingen nu dan een associatieverdrag met een of ander vaag ex-sovjet land waar bijna niemand veel vanaf weet, zelfs niet na MH17.
Voor het JA-kamp wordt het dus een hele ingewikkelde opgave te winnen. Niet alleen omdat het NEE-kamp al voorstaat, maar ook omdat een associatieverdrag niet bepaald warme gevoelens oproept. Wel bij tegenstanders, die het zien als een voorschot op uitbreiding en symbool van de ondemocratische bemoeizucht van de EU. Maar niemand die misschien wel vóór is, zal echt heel warm worden van een in wezen technocratisch associatieakkoord. Daarom enkele tips voor de Ja-campagne.
Dat is het niet. Er is corruptie, dwepen met nazi’s en oorlog. Laat wel zien wat een associatieakkoord kan brengen. Het heeft namelijk een gidsfunctie. Gebruik Kroatië als voorbeeld: daar was 20 jaar geleden nog een burgeroorlog, nu is het, mede dankzij associatieverdragen, een veel beter land.
Zelfs echte eurofielen vinden ze om te kotsen. Brusselse arrogantie gecombineerd met ongelimiteerd vrije marktdenken; zulke namen verenigen alles wat iedereen van links tot rechts op de EU aan te merken heeft. Het geeft bovendien louter voer aan tegenstanders. Ja, dat is defensief, maar je wilt niet van 3-0 op 4-0 achter komen.
Heb het niet over of dit de goeie vraag is. Ga niet klagen dat het verzonnen is door Geenstijl dus het is zou verkeerd zijn. Ga ook niet klagen dat mensen het eigenlijk over de hele EU hebben, of over een democratisch tekort in de Unie, of over het vorige referendum. Dat is nou eenmaal de realiteit. Sterker nog, dat is logisch. Debunk alle onzin, maar vertel vooral je eigen verhaal over het associatieverdrag.
Sommige rare PvdA-ers hebben al aangekondigd dat ze weg willen blijven van het referendum, om zo de opkomst onder de 30 procent te houden. Dat mag natuurlijk, maar het is heel raar. Niet alleen maakt dat voor de politieke realiteit niet uit, het is dedain voor onze democratie. Een prachtig instrument als een referendum, daar moet je toch gebruik van willen maken.
Verdedig de goede aspecten van de Europese Unie, die zijn er genoeg. Benoem ook de mindere aspecten. Doe vooral niet alsof het licht uitgaat bij een nee. Ga ook niet mee in gepraat over een nieuwe oorlog met Rusland bij een ja. Het is een verdrag, geen nieuwe wereldorde.
Voor zover het nog kan, ga er zelf eens iets over roepen. De fanatieke NEE-stemmers krijg je sowieso niet. Er zijn heus een heleboel mensen die geneigd zijn ja te stemmen, maar dan moet je niet af blijven wachten. Maar wees er wel snel bij: het referendum is over drie maanden.
