Het EU-voorzitterschap van Nederland is van start gegaan. Omroep WNL belde uw verslaggever voor een interview over dit onderwerp. De WNL-redacteur had gelezen dat het voorzitterschap een kwart miljoen per dag kost. Is dat niet erg duur, vroeg ze zich af. Ze begreep wel dat het organiseren van bijeenkomsten niet gratis is, maar kon het niet goedkoper? Ze had niet uitgezocht wat het onlangs beëindigde voorzitterschap van Luxemburg had gekost. Zo bleef onduidelijk of een kwart miljoen veel of weinig is.
Toch krijgen we diezelfde avond wel een idee. Er is een cultureel programma opgestart onder de naam “Europe by people” en in dat kader vinden tientallen bijeenkomsten plaats. De eerste is een voorstelling van Lucas de Man in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger. Hij speelt er tot en met vrijdag “In search of Europe”. De voorstelling wordt op 9 en 10 januari ook gespeeld in Den Bosch, waar De Man erg belangrijk schijnt te zijn.
Lucas De Man reisde door verschillende Europese landen en sprak daar met allerlei visionairs die bezig zijn met maatschappelijke verandering. Zo kwam hij in acht landen en zeventien steden een twintigtal visionairs tegen. De interviews werden op video vastgelegd en gaan allemaal over de vraag hoe de maatschappij waarin we leven veranderd kan worden. De voorstelling “In search of Europe” laat een aantal van deze visionairs aan het woord en De Man probeert hun verhalen aaneen te smeden tot een consistent geheel.
Dit is een van de meest vage voorstellingen die een mens kan bezoeken. Uw verslaggever was eigenlijk al gewaarschuwd: de journalistieke ondersteuning bij dit project komt van Tomas Vanheste, de EU-verslaggever van De Correspondent. Dit is de enige mediumtitel die in de voorstelling wordt genoemd en de gepresenteerde visie is precies wat je van de Wijnberg-bode verwacht: licht academisch, progressief en natuurlijk gesubsidieerd.
Enige socialisatie in deze ideeënwereld is nodig om te begrijpen waar deze voorstelling überhaupt over gaat. Het gaat over maatschappelijke verandering, maar vrijwel niets wordt expliciet benoemd. Drie politieke thema’s komen heel even terug: klimaatverandering, de relatie tussen arm en rijk en vluchtelingen. De standpunten zijn voorspelbaar: klimaatverandering is erg, het bedrijfsleven heeft voor tweedeling in de samenleving gezorgd en iedereen heeft recht op een plek op deze aarde.
Vage ideeën leiden tot een vage oproep: nu burgers de politiek niet meer vertrouwen moeten ze het heft in eigen hand nemen. Hier blijkt de hopeloze insteek: op de dag dat heel Nederland praat over de massa-aanranding in Keulen en burgers meer dan ooit eisen dat de politiek daar maatregelen tegen neemt – omdat ze individueel dit probleem niet kunnen aanpakken – gaat het in deze zaal over zelforganisatie als ultieme vorm van burgerbetrokkenheid. Die lost inderdaad problemen als in Keulen niet op. Trouwens: ook klimaatverandering en de macht van multinationals niet. Het applaus is er niet minder om.
Zo komen hier alle lijnen samen: een cultureel programma over EU-instellingen boeit niemand en dus wordt Europa hier flink opgerekt. Toch blijft het een programma voor de Amsterdamse culturele elite. Juist dit publiek zou eens kunnen nadenken over de vraag hoe burgers meer vertrouwen in de Europese politiek kunnen krijgen. In de aanpak van migratie bijvoorbeeld. De kloof tussen arm en rijk mag ook. Dit denkproces stimuleren, dát doen Lucas de Man en zijn gesubsidieerde collega’s in ieder geval niet: zij overvoeren de Amsterdammers slechts met platitudes die ze allang kenden.
Het antwoord op de vraag van de WNL-redacteur was dus bij nader inzien niet zo ingewikkeld: het Nederlandse EU-voorzitterschap had zeker goedkoper gekund.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Voor zijn verslaggeving is ook jouw financiële steun essentieel.
