Je vindt ze in alle lagen van de bevolking, de afpersers. Sinds een paar jaar ook in ‘culinaire’ kringen. Er wordt massaal geklaagd over tuig dat dreigt met een afkrakende restaurant-‘recensie’ op een ‘invloedrijke’ website als het z’n zin niet krijgt. Waartoe zo’n restauranthouder dan gedwongen wordt, kan variëren van een gratis maaltijd voor de hele familie tot een kosteloos eet-‘abonnement’. Tot nog toe hebben die charlatans hun eisen niet overdreven.
Maar van een intelligente werkwijze kan een deel van het culi-schorem niet bepaald worden beticht. Ze worden nogal eens betrapt op een woordkeus die in de richting van een nep-recensie wijst. Of kopiëren wat ze eerder op zo’n beoordelingssite hebben zien verschijnen. Bij de proefsite Kieskeurig zitten tegenwoordig lieden die e-mail-controles verrichten. Of IP-adressen nagaan, om afpersers te ontmaskeren. Maar als dat gebeurt, zijn er dan voldoende sancties om gelijkaardig schuim af te schrikken ?
Nog altijd wordt wat neerkomt op een ordinaire strafdaad niet gecoördineerd aangepakt. Koninklijke Horeca Nederland beweerde onlangs na een eerste peiling dat 60 procent van de aangesloten horecabedrijven inmiddels al chantage(pogingen) heeft beleefd. Een aantal daarvan liet weten ‘steeds vaker te worden bedreigd’. Dat gebeurt overigens niet alleen als het om maaltijden gaat. Ook wijnkaarten moeten het nogal eens ontgelden. De chanteur eist dan 1 of meer gratis flessen, wil het restaurant aan digitale afbraak van z’n wijnkelder ontkomen. In Vlaanderen zijn een paar jaar geleden zelfs per e-mail positieve ‘recensies’ aangeboden voor 24 euro per stuk. In Frankrijk heeft zo’n opgespoorde beoordelingsproleet kort geleden 2500 euro boete gekregen. Hij moest ook de proceskosten van 5000 euro betalen.
In de horecawereld kunnen afbrekende recensies een ondernemer veel kwaad doen. Want 60 tot 80 procent van de consumenten schijnt zich op informatie-sites vooraf een beeld te vormen van wat een restaurant zoal te bieden heeft. En als dat beeld, opgebouwd uit verzonnen kwalificaties, hen niet aanstaat, kan een ten onrechte bekladde ondernemer daar weinig aan doen. Of kwaadaardige nep-informatie wordt gewist, hangt af van de effectiviteit waarmee beoordelingssites, zoals Zoover, Iens en Yelp, de mate van betrouwbaarheid toetsen. De een doet dat met ‘algoritmen’, de ander met het zoeken naar ‘patronen’. Maar er is nog altijd geen wettelijke, intensief gehandhaafde regeling, die verbiedt dat er recensies verschijnen over nooit afgelegde horeca-bezoeken. En nep-besprekingen van chanteurs die gebreken en tekortkomingen verzinnen na een verblijf of een diner blijven ook te vaak ongestraft.
Hoe ver die verzinsels kunnen gaan, liet een bevriende restaurateur mij dezer dagen lezen: “De armzalige wijnkaart staat vol goedkope slobber, voor een krats ingekocht en tegen te veel geld niet te hachelen”. Die tekst zou op bekende food-sites verschijnen, tenzij het restaurant de chanteur 50procent korting op de rekening zou geven. De lokale politie werd ingeschakeld en de afzender werd, omdat ie gemakkelijk traceerbaar was, achterhaald en stevig gestraft. Maar dat is lang niet in alle gevallen mogelijk.
De betrokken instanties zouden daarom met de Autoriteit Consument en Markt eens bij elkaar moeten gaan zitten om tot een regeling te komen die deze afpersers afdoende bestrijdt. Met wat vage beloften voor een ‘betere controle’ van websites die al die leugens tot nog toe klakkeloos hebben geplaatst, schieten we niks op.
Aan de andere kant van de lijn zouden horekaffers ook zèlf eens moeten ophouden de concurrent met bij elkaar gefantaseerde laster-recensies af te breken. Of de consument te beduvelen met verzonnen halleluja’s, die ze met een fles wijn als beloning door ‘huur’-recensenten laten schrijven. En ze zouden ook eens ruimhartiger moeten accepteren dat er terecht een kritische recensie van gasten komt, als de bediening, het eten of de wijn niet deugt. Zo’n klager dan gemakshalve onder de charlatans rangschikken is minstens even laakbaar als kwaadsprekerij van daadwerkelijke afpersers.
Voor de overkoepelende organisaties ligt er ook in die richting een opkuisende taak
