De Vereniging tegen Kwakzalverij en Stichting Skepsis delen gebroederlijk een stand op de Nationale Gezondheidsbeurs in de Jaarbeurs te Utrecht. De omringende stands bewijzen het nut en noodzaak van het bestaan van beide clubs. Er is op de beurs veel aandacht voor onschuldige zaken als wellness, ook staan er patiëntenverenigingen (dwarslaesie, psoriasis, rugklachten algemeen, Sjögren, kiest u maar), goede doelen (Nierstichting, Hartstichting), coaching (Kim Holland die vooral de hele dag met iedereen op de foto moet) en er is een grote sector eten en drinken.
Maar wat vooral in het oog springt is het grote aanbod aan kwakzalverij. Een rondje beurs met Catherine de Jong, anesthesioloog en bestuurslid van de Vereniging tegen Kwakzalverij, levert interessante inzichten op.
“Kijk’” wijst ze bij de Kangoo-stand, die een soort schoenen met springveren verkopen, “hartstikke grappig.” Gierende dagje-uit-vrouwen stuiteren rond de stand, onder het toeziend oog van superfitte Kangoo-meisjes in zwart spandex. Ook met de bamboe-kleding, de massages en de kuuroorden heeft zij weinig moeite. “Allemaal wellness, lijkte me heerlijk ontspannend, een massage. En kijk, yogamatjes te koop, dat is hip.”
Het wordt interessant bij de Regenesis-therapie. Wij leren er dat mensen beschikken over Blue Dot energypoints, maar dat die in een soort slaapstand raken als wij vijf maanden oud zijn. In het DNA van baby’s is die energie nog te zien. Te zien in het DNA? Hoe dan? “Via een microscoop. Zoek maar op internet, daar is heel veel bewijs voor,” volgens de Regenesis-mevrouw. Gelukkig kunnen we leren de blue dots te reactiveren en dan kunnen we onszelf en anderen genezen. In de stand wordt een vrouw gemasseerd. “Alle niet-aangeboren ziektes kunnen we zelf genezen met Regenesis-therapie,” zegt de standhoudster stellig.
Dan passeren we een stand waar mensen magnetische sieraden aan de man brengen, waar men allerlei helende eigenschappen aan toeschrijft. De Jong: “Ga jij hier maar even alleen kijken, ik had al ruzie met deze lui.” Een mevrouw vraagt of je zo’n magnetische armband moet opladen? Nee, dat hoeft niet. De kracht neemt af met maar ongeveer een procent per jaar. “Mja, dat klopt wél,” concludeert De Jong.
Etherische olieën, dan. Er staat een rond plastic apparaat te dampen temidden van bosjes lavendel. Het ruikt er lekker. Een mevrouw met paarse glitternagels laat ons variaties ruiken. Frisse, fijne geurtjes allemaal, best aangenaam voor in huis. Dan zegt de mevrouw dat het reinigend werkt en bovendien preventief bij verkoudheid. Aha! Een medische claim. De Jong stelt dat ook etherische oliën allergische reacties kunnen opwekken.
Dat is beslist niet zo, volgens de standhoudster, want in de olie zit geen chemische stof. De Jong: “De olie zelf is een chemische stof.” “Nee, dit is beslist geen stof. Dit is natuurlijk, alleen olie en plantenextract” zegt de vrouw, die het op gaat zoeken in haar boek. “Nee kijk maar, het is natuurlijk, het is geen stof.” Dat zij vermoedelijk het verschil tussen synthetisch en natuurlijk bedoelt en dat olie wel degelijk een chemische stof is, net als water, XTC of schoolbordkrijt, krijgen we niet uitgelegd. “Oliën werden al aan Jezus gegeven bij de geboorte, toen bestond het al. Het is beslist niet chemisch. Ook kan het bij kinderen oorpijn genezen, omdat de oliën kracht van binnenuit aanboren.”
Hoe dit kan, willen wij weten. “De olie weet waar hij z’n werk moet doen, als je bijvoorbeeld stress hebt en je past olie toe, en je hebt zonder dat je het weet een beginnende verkoudheid, dan vindt ie dat toch wel. Ook ongemerkt gaat ie het slijm weghalen. Sinds ik olie gebruik, ben ik nooit meer ziek.” Wij gaan steeds ongeloviger kijken en dan ziet ze het logo van de Vereniging op De Jongs t-shirt. Dat vindt ze heel goed, want “er zijn toch zó veel kwakzalvers.”
Dan gaat De Jong weer even terug naar haar stand, het is er de hele tijd erg druk. Ik praat met een mijnheer die een metalen buisje vol silicaat aanprijst als middel tegen straling. Ik vertel hem dat ik van de week nog sprak met mijnheer Van Vleuten, een bekende anti-stralingsactivist. Die kent hij wel, zegt hij verheugd. Ook laat ik hem weten dat ik persoonlijk nogal skeptisch sta tegenover het gevaar van straling. “Dat is juist heel goed!” vindt hij. Want nu kan hij uitleggen wat er precies gebeurt. Je DNA-verbindingen raken beschadigd van straling, en je cellen gaan dan anders reageren. Straling is overal, stop gewoon dit buisje in je zak en het gevaar is geweken. De straling wordt dan omgezet in onschadelijk infrarood. “Maar hier verderop is ook een merk dat anti-stralingsmiddelen aanbiedt, en die hebben een heel ander verhaal, zullen we maar zeggen,” smaalt hij.
Eropaf.
Ik zie dat het bord bij de stand niets te raden overlaat. (Zie foto hieronder.) Een blonde vrouw met een intense blik staat mij te woord. Ze legt uit dat er voortdurend straling door ons heen gaat, en dat ik zelf ook wel kan bedenken hoe erg dat is. Duizenden onderzoekers zijn er mee bezig, ontkennen kan niet meer. Ook de WHO heeft al toegegeven hoe slecht het is. Ik vraag of het slecht is om mijn telefoon in mijn beha te bewaren, ter illustratie vis ik hem uit mijn decolleté. Ze kijkt me aan of ik een vogelspin tevoorschijn tover. “Oh dat moet je ECHT niet doen hoor!” stamelt ze. “Zo dicht op je lijf, twee op de vijf vrouwen krijgt al borstkanker!” Ze laat haar telefoon zien, waar een soort neutraliserende chip op is geplakt.
“Onze producten zetten de straling om in lichaamseigen frequenties. Die zijn veilig. Je hoeft er niet in te geloven hoor, misschien voel jij je nu nog prima. Maar het is als met roken, dat merk je ook niet meteen.” Ze heeft nog een tip voor de autistische en ADHD-ende kinderen, die raken een los antistralings-buisje snel kwijt, dus beter koop je dan een set voor in huis. Dan hoeven ze het niet zelf mee te dragen alsmaar.
Terug bij de Skepsis-Kwakzalverij-stand staat een medewerker een meisje met groen haar te woord. Op een even klaaglijke als dwingende toon, met een zwaar Oost-Europees accent, wil zij weten waarom zij aambeien kreeg van homeopathie. “Aambeien zijn geen placebo-effect toch? Zodra ik stopte met homeopathie, ging het over. Dus het was voor mij niet goed, maar het had WEL een effect.” Een andere vrouw, rollator, opgestoken haar met roze veertjes, vriendin ook met een rollator en kort, felrood haar, wil weten waarom zij na operaties altijd zo misselijk is. De Jong legt het uit, geeft wat preventieve tips en deelt magazines uit. De dames zijn er verguld mee. “Oh heel fijn, zo zit dat dus. Nou, das mooi om te weten, zo leer je wat.”
Nog één rondje dan, dat ons voert langs een mevrouw die kruiden verkoopt om je vagina mee te stomen, Scientology, voetreflexologie, opleidingen tot acupuncturist, voedingssupplementen, homeopaten en natuurlijk de Bach Bloesems. Bij een stand die met ‘medische thermografie’ lichaamsscans doet, blijf ik even staan. Je kan met deze methode veilig, zonder straling en zonder aanraking een warmte-opname van je lichaam laten maken, zo begrijp ik, of een consult krijgen voor borstonderzoek. Dan zie je of er iets mis is en wat de bron van je pijn is. Borstonderzoek? Is het niet beter om eventuele borstkanker professioneel op te laten sporen? Ik vraag of de methode een diagnose stelt. “Nee, dat niet, maar we zien wel of er iets mis is,” zegt de jongedame. “Dus als jullie niets zien op de thermoscan, dan is er ook niets aan de hand?” luidt mijn wedervraag, die slim wordt ontweken. “We zien het altijd als er iets mis is. En wát het dan is, dat weten wij ook niet, dan moet je nader onderzoek doen.” Juist ja.
Als ik afscheid neem van de mensen van Skepsis en de Vereniging tegen Kwakzalverij staat het meisje met het groene haar er nog steeds te praten, ditmaal tegen de natuurkundige van dienst want ze wilde ook het nodige weten over straling. Via de Kangoo-stand (nog meer joelende moekes) loop ik naar de uitgang en passeer de twee rollatordames met de fleurige kapsels. Ze staan voor de stand van een aanrakings-healer. “Oh kijk,” zegt de ene met de roze veertjes, “dat heb jij toch ook, met dat neuro?” “Ja,” zegt felrood, “werkte als een tierelier.” Ze rollen de stand in.
