Het Europees Parlement is groot, maar er blijken zelfs etages te bestaan waar ervaren verslaggevers nog nooit van hebben gehoord. Zo’n tien journalisten lijken dinsdagochtend verdwaald op de vijfde etage van het Paul Henri Spaak-gebouw. In zaal PHS 55 C12 zal de liberale fractieleider Guy Verhofstadt straks vertellen hoe hij aankijkt tegen de ontwikkelingen rond de Brexit: het eventuele vertrek van Groot-Brittannië uit de EU. Maar om Verhofstadt te kunnen horen, moeten de journalisten wel de zaal kunnen vinden.
Na tien minuten zoeken is het duidelijk: er is een heel gebouwdeel naast de centrale hal waar niet alle liften heen gaan. In een speciale lift kunnen we naar etage 5,5 waar Verhofstadt kantoor blijkt te houden. We komen in een uiterst benauwde gang met wat posters van partijen die onderdeel zijn van de door Verhofstadt geleide ALDE-fractie. Op een prominente plaats zien we een poster van de VVD: een mooie herinnering aan het feit dat Verhofstadts woorden ook namens de VVD klinken.
De perskamer van ALDE is al even benauwd als de gang: het is een kamer met bureau’s met in een hoek twee schermen met het ALDE-logo. Er staat een lessenaartje met twee microfoons, eentje van de Vlaamse VRT en eentje van EuroparlTV, het propagandakanaal van het Europees Parlement. Naast de schermen staat een SMEG-koelkast die toevallig (?) als voorkant de vlag van het Verenigd Koninkrijk toont. Hoewel verschillende verslaggevers aan de late kant zijn door het zoeken naar deze kamer, zijn ze toch veel te vroeg: de persconferentie is verlaat.
Vandaag is de Britse premier David Cameron in Brussel om over zijn eisen rond de Brexit te spreken. Hij had echter geen zin in een gesprek met de fractievoorzitters uit het Europees Parlement en liet het bij een kleiner gezelschap. Verhofstadt was daarbij met onder andere Martin Schulz, de voorzitter van het Europees Parlement. Geheel in tegenspraak met elke parlementaire traditie vond het een gesprek achter gesloten deuren plaats. Na het gesprek horen we eerst de verklaring van Schulz, die zegt dat het constructief was.
Dat zegt Verhofstadt tien minuten later ook. Inmiddels weten steeds meer verslaggevers de bedompte kamer te vinden. Kennelijk waren zij net nog elders in het gebouw bij Schulz en willen zij nu ook de woorden van Verhofstadt horen. Maar het merendeel is te laat voor het begin van de verklaring van Verhofstadt. De Europese Raad gaat deze week over de Brexit vergaderen, maar Verhofstadt vindt dat de vluchtelingencrisis méér prioriteit heeft. Ook wil hij dat er eerst vergaderd wordt over sancties tegen Rusland vanwege het optreden van Poetin in Syrië.
Verhofstadt wil dat er naar de Britse eisen wordt geluisterd en dat erkend moet worden dat de Britten een soort aparte status willen. Dat mag van Verhofstadt, maar dat moet dan wel officieel in de EU-verdragen afgesproken worden. Verhofstadt denkt dat die status aparte er eigenlijk al is en dat klopt: zo doet het Verenigd Koninkrijk niet mee met Schengen en niet met de euro. Verhofstadt geeft zo meer mogelijkheden voor een deal met de Britten dan Schulz, die helemaal geen verdragswijziging wil.
De EU ondervond nooit zoveel weerstand als nu: een Nederlands Oekraïne-referendum, TTIP-protesten, massale onvrede over vluchtelingen, crisis rond de euro en een mogelijke Brexit. Voorzitter Schulz doet alsof er niets aan de hand is. Hij wil graag constructief luisteren naar de Britten, maar hij wil er niet echt iets mee doen. Hij spreekt in zijn verklaring “namens het Europees Parlement” alsof er ook PVV’ers en SP’ers bestaan zijn die achter zijn woorden staan. Schulz gokt dat volhouden aan de koers van “méér EU” ook in dit tijdsgewricht daadwerkelijk tot meer EU zal leiden.
Verhofstadt is opmerkelijk realistischer. Met zijn welwillendheid verkleint hij de kans dat de Britten ook daadwerkelijk vertrekken, terwijl Schulz die kans vergroot. Maar als u denkt dat dat goed nieuws is voor andere landen die minder EU willen, heeft u het mis. Verhofstadt haast zich te zeggen dat als het Verenigd Koninkrijk zijn status aparte heeft, de integratie van de EU verder kan gaan. Andere landen hebben volgens hem géén recht op een uitzonderingspositie.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land.
