Ondanks dat nog niet alle stemmen zijn geteld, is de uitslag van het referendum in Bolivia duidelijk. Morales en Linera gaan niet door voor een derde ronde in 2019. De democratie heeft gezegevierd.
Op dit moment is de verdeling voor en tegen, 48,69 procent en 51,3 procent. Het verschil is 2,62 procent oftewel, 135.000 stemmen. Het Nee-kamp wordt door Linera beschuldigd van fraude. Men gaat hier echter niet op in.
Wat zichtbaar was van de verkiezingen, ondergetekende is meegegaan met een aantal vrienden, was gedegen. Iedereen stemde op alfabet en zo stonden er overal rijen wachtenden. Men moest zijn identiteitskaart laten zien, kreeg een stembiljet en moest naar binnen. Men vulde een hokje in en deed vervolgens, buiten, het papier in een doorzichtige kist. Op een formulier met de foto van de stemmende moest men tekenen en een vingerafdruk zetten. En men kreeg een kaartje dat men bij geldopname in de bank moest laten zien als bewijs dat men gestemd had. Had je dat niet, kreeg je geen geld.
Morales heeft met schandalen zijn krediet verspeeld. Als eerste Indiaanse president in een land met voornamelijk Indianen, deed hij het aanvankelijk goed. Hij voerde een pensioenfonds voor ouderen in, gratis medisch toezicht voor zwangere vrouwen, gezondheidsverzekeringen en een sociaal vangnet.
De ‘Pacha Mama‘ oftewel ‘Moeder Aarde’-president heeft het in eigen land dus moeilijk. En begrijpelijk. Daar waar hij binnen de VN strijdt voor de rechten van Moeder Aarde, en deze rechten ook in de grondwet van zijn land heeft laten vastleggen, bevordert hij tegelijk de binnenlandse olie- en gaswinning, de lithiumexploitatie en laat hij wegen aanleggen dwars door Indiaanse reservaten.
Pleegt hij verraad aan zijn eigen oorsprong? Toen ik hem tijdens een midzomerceremonie zag op het ‘Eiland van de Zon’ in het Titicacameer, leek het daar niet op. Meer Indiaans kon het niet zijn: in Indiaanse tenue, het volk in Aymara toesprekend en een communautaire maaltijd genietend. De politieke werkelijkheid lijkt echter toch een paar maatjes te groot voor hem. Binnenlandse belangen, internationale touwtrekkerij, olie of aardappels; modern of traditioneel, hij lijkt er niet uit te komen.
Volgens mij is het niet zo moeilijk: hij zou het westers ideaal van een ‘welvarende’ samenleving kunnen combineren met de Boliviaanse realiteit, waarbij ‘moderne ecologie’ het toverwoord zou zijn.
Te hopen is dat een nieuw duo dit toverwoord makkelijker zal vinden.
