De Koerden staan tot op heden bekend als een volk dat ondanks het feit dat het zij een natie vormen en een sterk gevoel van nationalisme kennen, geen staat heeft. Koerden leven verspreid over een aantal landen in het Midden-Oosten, voornamelijk geconcentreerd in Turkije, Irak, Iran en Syrïe. De gebieden in deze landen die overwegend Koerdisch zien worden door vele Koerden gezien als het grondgebied van een toekomstige Koerdische staat, Koerdistan geheten. Gedurende een groot deel van de 20e eeuw leek het alsof het verlangen van de Koerden naar een eigen, Koerdische, staat niets meer dan een droom zou blijven. Maar in het begin van de 21e eeuw brachten de Amerikaanse invasie van Irak en de zogeheten Arabische Lente daar verandering in. Een Koerdische staat in het Midden-Oosten is nu dichterbij dan ooit tevoren.
De Amerikaanse invasie in Irak creëerde een realiteit waarin de Koerden in snel tempo een de facto, feitelijke, maar niet de jure, juridische, onafhankelijke staat konden creëren. De KRG, de Kurdistan Regional Government, is meer dan de autoriteit van een regio alleen. Het functioneert als een volledige staat, inclusief internationale vertegenwoordiging van diplomaten die niet als zodanig erkend worden maar wel als zodanig handelen, en het controleert een grondgebied waarover de centrale Iraakse regering geen zeggenschap heeft. Indien Iraaks Koerdistan zichzelf vandaag of morgen onafhankelijk zou verklaren zou Irak niet in staat zijn om haar te stoppen. Een dergelijke beslissing zou echter niet alleen in Irak maar ook bij de machtige buur Turkije, een land dat gezien haar eigen grote Koerdische minderheid die een meerderheid vormt in de provincies in het Zuid-Oosten er altijd op gebrand is Koerdische onafhankelijk in welke vorm dan ook te voorkomen, dermate veel stof op doen waaien dat de Koerden in Irak liever in alle stilte doorwerken aan het versterken van hun de facto staat.
De schaduw van Turkije hangt niet alleen over de Koerden in Irak, maar ook over de Koerden in Syrië. Vanaf het moment dat de Syrische burgeroorlog losbarstte is het streven van de Syrische Koerden duidelijk geweest. Men wilde de overwegend Koerdisch bevolkte gebieden, de zogeheten kantons van Jazira, Kobane en Efrin, met elkaar verbinden, zodat ze samen een, levensvatbaar, autonoom gebied onder Koerdisch zelfbestuur, Rojava geheten, zouden vormen. Een verenigd Rojava in een Syrië dat steeds verder uiteenvalt is een voorloper van een Koerdische staat, vandaar dat Turkije ook hier erop gericht is om een verenigd Rojava te voorkomen.
Twee van de drie kantons, Jazira en Kobane, zijn inmiddels met elkaar verenigd, onder meer dankzij het feit dat de Amerikanen en de Syrische Koerden bondgenoten van elkaar zijn in de strijd tegen ISIS. Het derde Koerdische kanton, Efrin, is nog steeds afgezonderd van de andere Koerdische gebieden. De door Turkije gesteunde Syrische rebellen rondom de stad Avaz, en IS, dat het platteland ten noorden van de stad Aleppo beheerst, bevinden zich hier tussen in. In hun strijd om deze kantons met elkaar te verenigen hebben de Koerden meest recentelijk ook steun gekregen van de Russen, tot grote frustratie van Turkije, dat zich op de rand van een conflict met Rusland bevindt.
Ten midden van het chaotische strijdtoneel in het noorden van Syrië, waarin de Koerden, Turkije, Amerika, Rusland, ISIS, de Syrische rebellen en het Assad regime allen actief zijn, proberen de Koerden beetje bij beetje een verenigd Rojava naderbij te brengen. Zowel vanuit Efrin, van waaruit de Koerdische strijdkrachten recentelijk in oostelijke richting zijn opgerukt, als vanuit Kobane, van waaruit de Koerden recentelijk de Eufraat, de rivier die hun gebied aan de westelijke zijde begrensde, zijn overgestoken, proberen de Koerden de gebieden te veroveren die nodig zijn om één, verenigd, Koerdistan in Noord-Syrië te creëren. Turkije is er alles aan gelegen om dit te voorkomen, maar vanwege het feit dat de Syrische Koerden niet alleen Amerikaanse bondgenoten zijn, maar ook nog eens gesteund worden door Rusland moet het land knarsentandend toezien hoe een onafhankelijk Koerdistan in Syrië beetje bij beetje dichterbij komt, zonder dat Turkije hier veel tegen kan doen. De Amerikanen zijn immers niet van plan om de Koerden te laten vallen, en Turkije wil zonder Amerikaanse steun geen confrontatie met Rusland in Noord-Syrië riskeren in haar strijd tegen de Koerden. Naast Irak is dus ook een eigen Koerdisch gebied, een voorloper van een mogelijke staat, in Syrië nu dichterbij dan ooit.
In Turkije zelf lijkt een Koerdische staat voorlopig nog ver weg, maar sinds het moment dat de vredesbesprekingen tussen de Turkse staat en de Koerdische arbeiderspartij PKK vorig jaar mislukten is ook hier het verlangen onder de Koerden naar een eigen gebied weer sterk opgeleefd. In veel provincies in het Zuid-Oosten wordt inmiddels stevig gevochten, tussen het Turkse leger en de PKK, zowel in de steden als in het platteland. Lange tijd leefde er hoop onder Turkse Koerden dat een Turkije waarin zij gelijke rechten hadden en volwaardige burgers waren, iets wat zij dankzij het Turkse nationalisme lange tijd niet konden zijn, nabij was. Maar nu de vredesbesprekeningen mislukt zijn en de gevechten in Turks Koerdistan weer zijn opgeleefd is deze hoop grotendeels uitgedoofd. Ook onder Turkse Koerden leeft het nationalisme sterk, en dankzij het conflict met de Turkse staat groeit de PKK, die streeft naar een onafhankelijk Koerdistan, in kracht. De vraag is of er ooit vrede zal komen in het Zuid-Oosten van Turkije zonder dat de Koerden daar een eigen staat of in ieder geval een autonome regio waarin zij zelfbestuur genieten, krijgen. En ook al zijn de Koerden in Turkije nog niet zo ver in hun streven naar onafhankelijkheid als in Irak of Syrië, het Koerdische nationalisme en het verlangen naar een eigen Koerdistan blijft desalniettemin sterk voortleven en zodra de realiteit op de grond dit toestaat is het niet onwaarschijnlijk dat ook in Turkije soortgelijke stappen gezet zullen worden als in Irak en Syrië het geval is.
Zowel in Irak, Syrië als in Turkije lijkt er een realiteit te zijn ontstaan die een onafhankelijk Koerdistan dichterbij brengt dan ooit tevoren sinds de vroege 20e eeuw. Het Koerdische nationalisme blijft immers voortleven, en het verlangen naar een eigen Koerdistan is en blijft sterk onder zowel de Koerden in het Midden-Oosten zelf als onder Koerden in de diaspora. In Irak is een Koerdische staat de facto de realiteit. De Koerden in Syrie lijken het pad van de Iraakse Koerden hierin te volgen. In deze landen is de kans groot dat er in de toekomst Koerdische staten zullen ontstaan. Mochten Turks Koerdistan en ook de overwegend Koerdische gebieden in het Noord-Westen van Iran hierin volgen dan zou een onafhankelijk, al dan niet verenigd, Koerdistan in het Midden-Oosten nog deze eeuw realiteit kunnen worden. Voorlopig is het echter nog lang niet zover. Maar de afgelopen 15 jaar is de situatie voor de Koerden in het Midden-Oosten voor de Koerden dusdanig dramatisch veranderd, iets wat velen nooit van tevoren hadden durven voorspellen, dat men niet gek op moet kijken dat deze trend ook de komende decennia door zal zetten met een, of misschien wel meerdere, Koerdische staten tot gevolg. Een onafhankelijk Koerdistan lijkt daarmee eerder een nakende realiteit dan een vage mythe te zijn.
