Een ja-stem is een stem voor de isolering van Rusland en voortdurend conflict in Oost-Europa. Een nee-stem is een stem voor duurzame vrede en veiligheid in geheel Europa. Een ja-stem volgt dezelfde fout, die gemaakt werd met het Verdrag van Versailles in 1919. Een nee-stem borduurt voort op de idee van “nooit meer oorlog” die na 1945 de basis vormde voor de Europese Gemeenschappen.
In 1918, tijdens de Eerste Wereldoorlog, brak in Duitsland een revolutie uit. De keizer werd verdreven en het nieuwe bewind kondigde eenzijdig het einde van de oorlog af en begon haar troepen terug te trekken. Hierdoor ontstond de kans om een Europese ruimte van vrede en veiligheid te creëren, die in ieder geval Engeland, Frankrijk en Duitsland zou omvatten. De westelijke mogendheden, met Frankrijk en België voorop, besloten echter via het verdrag van Versailles Duitsland te straffen met gigantische herstelbetalingen, die zo groot waren dat de Duitse economie ze niet kon dragen.
Deze agressieve politiek van de westelijke mogendheden legde de kiem voor de opkomst van het nationaalsocialisme in Duitsland en het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
In 1945, na de Tweede Wereldoorlog, besloten de westelijke mogendheden dat de fout van Versailles niet herhaald mocht worden. De aartsrivalen Duitsland en Frankrijk moesten gaan samenwerken om een ruimte van vrede en veiligheid te creëren die in ieder geval West-Europa zou omvatten. Daartoe werden verschillende Europese Gemeenschappen opgericht, waarvan de Europese Economische Gemeenschap de belangrijkste was. Door de Koude Oorlog met de Sovjet-Unie kon Oost-Europa nog niet in dit vredesinitiatief worden betrokken.
Door de ontspanningspolitiek van Gorbatsjov in de Sovjet-Unie en de daaropvolgende democratische omwenteling in Rusland in 1991 kwam er een einde aan de Koude Oorlog. Hierdoor ontstond de kans om een Europese ruimte van vrede en veiligheid te creëren, die geheel Europa zou omvatten van de Atlantische Oceaan tot aan de Oeral, inclusief Rusland dus. De Europese Gemeenschappen werden bij het Verdrag van Maastricht in 1993 echter omgevormd tot de Europese Unie, die moest uitgroeien tot een federale Europese Staat. In plaats van Rusland te betrekken bij het creëren van vrede en veiligheid, besloot de Europese Unie zelf uit te breiden naar het oosten en Rusland in dat proces buiten te sluiten.
Volgens Richard Sakwa, hoogleraar Russische en Europese politiek aan de University of Kent, is dit de grootste gemiste kans van de afgelopen 25 jaar. Het toppunt van de buitensluiting van Rusland vormt het Oostelijk Partnerschap (2009), waarbij de Europese Unie Oekraïne, Wit-Rusland, Moldavië, Georgië, Armenië en Azerbeidzjan, allen voormalige Sovjetrepublieken, wil losweken van Rusland. Het Associatieverdrag met Oekraïne is een onderdeel van deze politiek, die inmiddels heeft geleid tot opstanden in Moldavië (Transnjistrië), in Georgië (Abchazië en Zuid-Ossetië) en meer recent in de oostelijke Oekraïne (de Donbass).
We zien dus dat de Europese Unie een politiek volgt, die veel lijkt op de politiek van Frankrijk en België na de Eerste Wereldoorlog. De politiek van de Europese Unie staat daarmee diametraal tegenover de idee van “nooit meer oorlog” van de Europese Gemeenschappen. Het Verdrag van Versailles isoleerde Duitsland met alle gevolgen van dien. Het Oostelijk Partnerschap, inclusief het Associatieverdrag met Oekraïne, isoleert Rusland. Waar dat in de toekomst toe zal leiden is nog ongewis. Het is beter deze toekomst te vermijden door een verstandige nee-stem. Een nee-stem is een stem voor vrede en veiligheid in Europa.
