Ook in Woerden is subsidie aangevraagd voor het referendum over het Oekraïneverdrag. Woensdagavond is er een bijeenkomst in een chique zaal van kasteel Woerden. De vrijwilligers zijn te herkennen aan hesjes met een zelfontworpen logo. De flyer vermeldt een angstaanjagende vraag: “Worden we meegezogen in een oorlog of wacht ons een grote Europese crisis?” Er is in Woerden uitgebreid geflyerd en met resultaat: ruim honderd mensen zijn komen opdagen.
Het concept van democratie is hier verrassend simpel: “Straks gaan we stemmen over het verdrag en dan zien we wat eruit komt. Dat is democratie!” legt de mevrouw bij de ingang me uit. Om deze keuze te kunnen maken is informatie nodig en daarom zijn er twee sprekers langsgekomen: Arjan van Dixhoorn van het Burgercomité-EU en journalist Robert van der Noordaa die in Oekraïne heeft gewoond en gewerkt. Ze houden beide een inleiding en daarna mag de zaal vragen stellen.
U raadt het al: de versterkte subsidie is voor een “neutraal” evenement en deze bijeenkomst is volgens de gespreksleider “informatief”. Dit is géén debat. Maar hoe neutraal en informatief een avond is, hangt vooral van de sprekers af en de verhouding is hier ongelijk. Van der Noordaa vertelt zaken die we vaker horen: dat de militaire samenwerking wel meevalt, dat er geen toetreding komt en dat de economie van Oekraïne met het verdrag gediend kan zijn. Van der Noordaa heeft in twaalf jaar Oekraïne geen fascist op straat gezien.
Maar Van der Noordaa maakt een bescheiden indruk en dus vult de zaal zich met de persoonlijkheid van de tweede spreker: Arjan van Dixhoorn, die alle ruimte neemt om zijn wereldvisie aan Woerden te ontvouwen. Hij wordt niet gehinderd door zijn bescheiden tegenstander en ook niet door de zaal, want dit is immers geen debat maar “een informatieve avond”. Volgens Van Dixhoorn is het verdrag goed voor de EU want de EU breidt haar macht uit. Er is geen sprake van lidmaatschap voor Oekraïne maar er is wel Europese integratie, want Oekraïne neemt 80 procent van de EU-regels over.
Van Dixhoorn noemt zichzelf historicus en komt met het nogal ahistorische beeld dat de oorlog in Oekraïne alleen komt door dit verdrag. Als historicus heeft hij ook een historische metafoor: er is sprake van “kolonisatie” van Oekraïne. Deze term levert de vraag op of Oekraïne wellicht zelf om dit verdrag vroeg. “Het is zelfkolonisatie”, meldt Van Dixhoorn vol overtuiging. “Daar worden wij medeverantwoordelijk voor!” roept hij met een gepast gevoel voor dramatiek.
De wereldvisie van Van Dixhoorn staat inmiddels op deze “informatieve avond” centraal. Volgens Van Dixhoorn zijn we in een “onconstitutionele toestand” terecht gekomen omdat de Europese Grondwet is aangenomen en de EU aan macht heeft gewonnen. Er zijn nog maar weinig politieke middelen omdat Den Haag alleen nog naar Brussel luistert. “Het is een hele ernstige toestand”, weet hij te melden: “In Oekraïne moeten de kindertjes gaan leren dat hun land een Europese geschiedenis heeft.”
Zo gaat het nog even door. Het verdrag “zal mij worst wezen”, meldt Van Dixhoorn. Hij weet ook al wat er met een “nee” gaat gebeuren: helemaal niets. Maar de nee gaat volgens de historicus “historisch wel verschil maken”. Hoe dat er precies uitziet, blijft onduidelijk. Wat in ieder geval geen goed idee is, denkt Van Dixhoorn, is bij de Nederlandse verkiezingen PVV stemmen, zodat Wilders aanstalten kan maken om uit de EU te treden. Van Dixhoorn gelooft namelijk “helemaal niet” in de vertegenwoordigende democratie.
Wat het referendum dan nog uitmaakt, blijft onduidelijk want de volksvertegenwoordiging luistert toch niet. Van Dixhoorn voegt nog even toe dat hij “niets van MH17 weet” maar dat MH17 “wel een gevolg is van onze bemoeienis daar”. Er ontspint zich een discussie over wat we wel en niet over de toedracht van MH17 weten. Van der Noordaa weet er duidelijk meer van dan Van Dixhoorn, die ons vervolgens toch voorhoudt dat we niet kunnen weten of de Russen achter het neerstorten zitten.
Tot zover een “informatieve avond over het referendum” mogelijk gemaakt door de Referendumcommissie vanwege de “neutrale informatieverstrekking”.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Chris is momenteel op zoek naar Nederlanders in Brussel.
