Woensdag is het zover: het referendum over het Oekraïne-verdrag. Uw verslaggever zette ook zijn handtekening voor het referendum, om de eenvoudige reden dat hij dan verslag zou kunnen doen van een landelijk EU-debat. Zonder referendum was er nauwelijks EU-debat in het land geweest en was hij veroordeeld tot reportages uit Brussel. Nu gebeurde er ook iets dichtbij huis. Of er werkelijk iemand blij is geworden van dit referendum, waagt uw verslaggever te betwijfelen.
Eurofielen hebben verloren. Maatschappelijk heeft het referendum slechts één ding duidelijk gemaakt: beleid waar nauwelijks nationaal debat over is maar wat in Brussel vanzelfsprekend wordt gevonden, krijgt niet zomaar steun van de bevolking. Het is wat PVV’er Olaf Stuger in een interview vertelde: er passeert in Brussel veel meer beleid dan alleen dit verdrag. Met dit referendum neemt de twijfel toe hoe groot de publieke steun is voor al dat beleid wat zonder debat passeert. Die steun is twijfelachtig en dat moet eurofielen pijn doen.
Maar ook eurosceptici hebben verloren. De missie die het Burgercomité-EU in NRC ontvouwde is jammerlijk mislukt: er is geen breed EU-debat ontstaan maar een breed Oekraïne-debat. Dankzij de voorstanders moesten eurosceptici praten over een thema waar ze geen interesse in hadden. Het is een misverstand te denken dat ruim 400.000 handtekeningen, heel veel tweets, een paar televisiediscussies, wat flyeracties en tientallen debatten in het land voldoende zijn voor een herhaling van de Europese Grondwet. Zo diep zit de haat voor de EU dus niet.
De burger verliest ook. Het verdrag komt er bij een nee immers ook. Het handelsverdrag komt er altijd en dat de rest van het verdrag van tafel gaat is ijdele hoop. Het zal vermoedelijk bij een extra verklaring in een voetnoot blijven. Burgers kunnen na morgen dus cynisch opmerken dat de politiek toch niet luistert. Het Burgercomité-EU vindt dit vast prachtig, maar het was logischer geweest een EU-referendum te houden over een thema waar burgers wel een reëel verschil konden maken. TTIP bijvoorbeeld. Maar of burgers daar nog voor willen flyeren is de vraag.
En ook de verslaggeving verliest. GeenStijl begon met de insinuatie dat Oekraïne lid zou worden van de EU. Met journalistiek had het niks te maken. Toen kwam GeenPeil. De vrijwilligers worden voor een karretje gespannen. GeenPeil houdt een “neutrale campagne” zonder ja-folders. GeenPeil wil op de openbare weg niet gefilmd worden (vanaf 3.00 min) terwijl dezelfde mensen daar toch haar handelsmerk van maakten. Dat mag je als verslaggever allemaal niet opschrijven, want dan krijg je als klap op de vuurpijl dom gescheld over je heen.
Al met al is uw verslaggever blij dat het bijna voorbij is. U ongetwijfeld ook.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Chris is momenteel op zoek naar Nederlanders in Brussel.
