De decibellen aan dansmuziek nemen almaar toe in de Amsterdamse Marktkantine, als telkens uitslagen binnenkomen van gemeenten, waar de opkomst van het referendum boven de 30 procent ligt. Maar het gezicht van GeenPeil, journalist Jan Roos, verraadt ondanks vreugde ook veel ergernis.
“Ik heb dit referendum alleen maar negatieve dingen ervaren”, zegt hij op afstand van een zaal vol vrijwilligers, die in afwachting van een duidelijke uitslag boven de kiesdrempel alvast maar een feestje vieren.
De verslaggever is vanzelfsprekend blij dat zijn eigen voorspelling van de opkomst (volgens hem 33 procent) en het percentage tegenstemmers (Roos schatte dat eerder op 62) in elk geval in de buurt komt van de werkelijkheid. “De ijzertjes kunnen van de champagnefles”, aldus Roos na een tussenstand na 70 procent van de stemmen in de gemeenten. ,,Alleen de doppen blijven er nog even op.”
Als de filmmuziek van Soldaat van Oranje in het feestlokaal van het ‘Leger des Peils’ aanzwelt, somt de verklaard tegenstander van het associatieverdrag met Oekraïne zijn ergernissen op. Zoals: “Een burgemeester van Oldenzaal die van de zeventien stemlokalen er maar vijf openstelt. De mensen hebben daar meer dan een half uur in de rij moeten staan om te stemmen. Dat is voor de democratie een grote schande.”
Die tegenwerking vanuit de politiek zegt hij veel te zijn tegengekomen. Zo beticht hij burgemeesters ervan in een begeleidende brief een stemadvies te hebben gegeven. “En er zijn ten opzichte van andere verkiezingen 1100 stemlokalen bij dit referendum verdwenen, omdat de mensen toch bijna niet zouden gaan stemmen, dachten ze.”
Hij prijst hij de kracht van zijn medestanders. “De politiek heeft D66 een cadeautje gegeven, omdat ze dachten dat we nooit 300.000 handtekeningen zouden verzamelen. Door een digitaal handigheidje is dat toch gelukt.”
Aan een nieuw onderwerp voor een referendum durft Roos nog niet te denken. “We moeten niet voor elke poep en scheet een referendum organiseren. Dan wordt de democratie een grapje.”
Deze reportage is van Gerard den Elt van het ANP.
