Kort nadat de stembussen gesloten waren, spande het er om: duidelijk was dat het merendeel van de kiezers tegen het associatieverdrag met Oekraïne had gestemd. Maar het ging om de opkomstdrempel van 30 procent. De NOS durfde het vlak na 21.00 uur op basis van een IPSOS-prognose nog niet te zeggen. Het ANP bracht echter om 22.41 uur het verlossende antwoord: de opkomst bij het referendum kwam boven de vereiste 30 procent. Belangrijkste uitslagen: Opkomstpercentage 32,2 procent, Nee-stemmers: 61,1 procent. Nederland zegt kortom nee tegen het associatieverdrag met Oekraïne.
De NOS meldt dat er meer dan 30.000 ongeldige stemmen zijn ingediend. Voor het referendum waren er in de Tweede Kamer al klachten hoorbaar over de opmaak van het stembiljet.
Nederland kan het associatieverdrag van Europa met Oekraïne niet ratificeren. Dat stelt een meerderheid van de Tweede Kamer. Nadat de stemmen in meer van de helft van de gemeenten waren geteld stond het nee-kamp op 61,7 procent. De opkomst lag boven de 31 procent.
Bij deze uitslag ‘kan dit verdrag niet zomaar geratificeerd worden’, zei PvdA-leider Diederik Samsom tegen de NOS. “We moeten recht doen aan de nee-stem.” Het kabinet moet hier ‘goed over nadenken’, voegde hij eraan toe. Hij noemde de opkomst teleurstellend.
Ook voor CDA-fractieleider Sybrand Buma is de zaak duidelijk als deze uitslag er komt. “Dat verdrag kan niet door Nederland geratificeerd worden.” Ook Jesse Klaver van GroenLinks vindt dat ‘het verdrag niet kan doorgaan’. “We moeten de uitslag volgen en kijken waar het kabinet mee komt”, zei Alexander Pechtold van D66.
Tegenstanders van het akkoord toonden zich verheugd. “Dit kunnen ze echt niet meer naast zich neerleggen”, verklaarde Emile Roemer van de SP. Dit betekent het begin van het einde van de EU, twitterde Geert Wilders van de PVV.
De opkomst bij het referendum komt boven de 30 procent.Dat is de prognose van de Verkiezingsdienst van het ANP op basis van de voorlopige uitslagen van ruim tweehonderd gemeenten. Bij dat opkomstpercentage is de uitslag geldig. De nee-stemmers hebben een grote meerderheid.
Premier Mark Rutte: “De geldigheid zal moeten blijken. Nee-kamp heeft in grote meerderheid gewonnen. De ratificatie kan niet zonder meer doorgaan. Er gaat een stap-voor-stap-proces van start. We moeten kijken wat de opkomst is, daarna in Nederland kijken wat we moeten doen en dan naar onze partners in Brussel. Het gaat geen dagen, maar weken duren.”
Het kan nog even duren totdat er duidelijkheid is over het opkomstpercentage bij het referendum woensdag. De Verkiezingsdienst van het ANP had rond 22.00 uur van zestig gemeenten de voorlopige uitslag binnen. Omdat het opkomstpercentage redelijk dichtbij de 30 lijkt te liggen, zijn in elk geval de uitslagen van enkele van de grootste gemeenten nodig om tot een betrouwbaar stemmingsbeeld te komen. Als het opkomstpercentage boven de 30 uitkomt, is de uitslag van het referendum geldig.
D66-campagneleider Kees Verhoeven lijkt echter al de handdoek in de ring te hebben gegooid.
1. Felicitaties aan tegenkamp van @geenstijl @GeenPeil @burgercomiteeu @fvdemocratie @SPnl en @pvv.
2. #D66-campagne beter dan resultaat.— Kees Verhoeven (@KeesVee) April 6, 2016
De Poolse europarlementariër en partijgenoot van EU-president Donald Tusk, Jacek Saryusz-Wolski zegt dat het nee-kamp de daders achter de MH17-crash beloont.
In Netherlands,
anti-Europe and anti-Ukraine coalition,
rewarding those who killed Dutch citizens,
downing MH 17 https://t.co/xTDN1yuJTu— Jacek Saryusz-Wolski (@JSaryuszWolski) April 6, 2016
Kort na de exitpoll stopte de NOS op televisie met de verslaggeving over het referendum. Niet tot ieders genoegen. Inmiddels besteedt Nieuwsuur aandacht aan het referendum.
Hallo @NOS waarom gestopt met de uitslagen uitzending?
— wouke van scherrenbu (@woukevscherrenb) April 6, 2016
@WilcoBoom Radio luister ik als ik in de file sta. Ik wil nu beeld. @baspaternotte @NPORadio1
— Farshad Bashir (@FarshadBashir) April 6, 2016
De JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD, wil meteen af van de referendumwet.
JOVD-voorzitter Matthijs van de Burgwal:
“De opkomstpercentages van het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne vallen vandaag vies tegen. Door massaal weg te blijven spreekt de Nederlandse kiezer zich vandaag vooral uit tegen het referendum. Zelfs als de opkomstdrempel van 30 procent nipt gehaald wordt.”
Grote meerderheid stemmers is tegen, dat is geweldig. Ik hoop dat de opkomst nog de 30% zal halen! #spannend
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) April 6, 2016
