Er kwam bij de TPO-redactie een email binnen van een oplettende lezer:
“Eén van de dingen die ik nergens terug kan vinden is de 72 punten waaraan Turkije moest voldoen [om visumliberalisatie te krijgen, CA] en de 64 punten die op miraculeuze wijze ineens opgelost zouden zijn… (volgens de geruchten uit de achterkamertjes van Brussel). Is het voor jullie mogelijk om hier een item aan te wijden en het voor de lezer inzichtelijk te maken om welke punten het hier gaat?”
Op het eerste gezicht lijkt deze vraag lui. Het antwoord zou kunnen zijn dat deze lezer zelf maar eens moet googlen wat die maatregelen precies zijn. Zoekwoorden als “Turkije” in combinatie met “72” volstaan. Maar wat blijkt? Google op al deze en gerelateerde termen en je vindt geen journalistieke artikelen over de concrete lijst met eisen waaraan Turkije moest voldoen. Nergens in Nederland maar ook nergens in het buitenland. Ook relatief diepgaande EU-websites als Politico geven geen beeld van deze maatregelen. Ze noemen allemaal dat het er 72 zijn, dat wel.
De oplettende lezer zou kunnen zeggen: de actualiteit heeft deze vraag ingehaald. Turkije gaat haar anti-terreurwetten niet aanpassen aan de wensen van de EU en dus komt die visumliberalisatie er toch niet. Dat klopt niet: de visumliberalisatie is niet formeel van tafel. Mocht Erdogan zich morgen bedenken en zijn anti-terreurbeleid alsnog aanpassen, hoe ver zijn de onderhandelingen dan? Klopt het dat Turkije dan bijna aan alle voorwaarden voldoet?
Als je je niet verdiept in deze vraag gaat het journalistiek mis. Het lijkt dan alsof er vanuit het totale niets besloten kan worden de Turken zonder visum de EU binnen te laten. Dat is dus ook precies wat er normaliter gebeurt: het lijkt alsof zo’n beslissing op een achternamiddag is genomen, terwijl er een heel ambtelijk en diplomatiek voortraject aanzit waar geen journalist over schrijft. Logisch is dus te willen weten wat de voortgang van Turkije echt is. Waarom schrijft bijna niemand hierover?
De EU is zo ontzettend transparant, zeggen insiders in Brussel altijd. Er zijn heel veel registers waarin werkelijk alles te vinden is. Of het nu gaat om de voorstellen van de Europese Commissie, de stemmingen in het Europees Parlement of de registratie van lobbyisten, er zijn allemaal databases voor die voor iedereen toegankelijk zijn. Het probleem laat zich raden: als je een speld in een hooiberg zoekt, kunnen de meeste mensen die speld niet vinden. EU-correspondenten zijn vermoedelijk de enigen die met deze registers overweg kunnen.
Van alle rapporten, besluiten en notities zijn meerdere versies en ze staan allemaal online. De status van die documenten is niet altijd helder, want eigenlijk moet je ook de procedure erachter kennen en die staat er niet bij. Niemand vat al die “transparant aangeleverde documenten” samen. Dit is een hels karwei en geen journalist heeft er tijd voor. Al is het maar omdat EU-achtergrondverhalen niet bepaald clickbait genoemd kunnen worden. EU-correspondenten zouden dit wel kunnen doen, maar die hebben nog dertig dossiers liggen. De redacties in Nederland missen de kennis en al helemaal de tijd.
Daarom leest u nergens wat die 72 criteria echt zijn en hoe groot de voortgang van Turkije echt is. Burgers die dit willen weten moeten zelf de rapporten zoeken – veel succes met de EU-databases – en ze zelf lezen, want geen journalist die het voor ze doet. Overzichtelijke informatie gaat er sowieso niet komen, want alle 72 criteria zijn discussies op zich waar politiek enorm over is gesteggeld. Het werk van talloze hoeveelheden diplomaten laat zich voor journalisten en burgers niet even makkelijk samenvatten. Dan maar de oppervlakkige notie dat “Turkije (niet) voldoet aan de eisen”. Dat staat immers wel ergens in een persbericht.
ThePostOnline maakt het u gemakkelijk want we hebben deze rapporten voor u opgezocht. U hoeft ze alleen nog maar te lezen. Als u de 72 criteria waar Turkije aan moet voldoen wilt kennen, inclusief de voortgang per criterium, vindt u die hier. Om het overzichtelijk te houden is dit het voortgangsrapport van maart 2016 en dus niet het rapport uit het nieuws van vorige week. Dat rapport [PDF] bevat namelijk geen complete lijst criteria en geen voortgang per punt. U moet dat zelf even bij elkaar puzzelen.
Voor de critici: u heeft gelijk dat als u dit allemaal gelezen heeft, u nog steeds niet weet of wat de Commissie schrijft ook waar is. Er is geen enkele journalist die tijd heeft voor die controle. Mocht u inmiddels uw motivatie kwijt zijn: morgen in deze rubriek een antwoord.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Chris is momenteel op zoek naar Nederlanders in Brussel.
