In de Brusselse Europawijk staan heel veel megalomane gebouwen die je tegemoet glinsteren met een enorme hoop etages. In een paar zijstraten zie je dat dit ooit een hele gewone wijk moet zijn geweest. Daar staan wat woningen uit de jaren dertig. Een van die straten ligt opmerkelijk dichtbij het Europees Parlement. Aan de achterkant staan op zo’n tweehonderd meter afstand huizen die in elke willekeurige Brusselse wijk hadden kunnen staan.
Toch wonen ook hier niet altijd gewone mensen. In een van deze huizen blijkt het partijkantoor gehuisvest van de Europese Groenen. Het contrast met de kantoren van de Europese instellingen, nationale vertegenwoordigingen en lobbyfirma’s kon niet groter. De hal van het gebouw oogt rommelig als in een verlaten woonhuis en je moet door de smalle tuin om in een apart gebouwtje bij het partijkantoor terecht te komen. In wat ooit de tuin was dus.
Welkom in de wereld van de Europese politieke partijen. Uw verslaggever probeerde met alle Europese partijen te praten, maar afspraken maken was extreem ingewikkeld. De reden blijkt wel als uw verslaggever bij de Groenen aan tafel zit: deze partijen zijn machteloos en het doet pijn dat toe te geven. Het gebouwtje met een handjevol kantoorruimtes laat precies zien wat de Groenen zijn: een initiatief in de hoop dat er ooit een grote Europese toekomst gloort. Een hoop die vooralsnog een visioen blijft.
De Europese Groene Partij is een partijfederatie. Een partij van partijen dus. Sommige leden van de Groenen zijn vertegenwoordigd in het Europees Parlement maar een aanzienlijk aantal leden is dat niet. Deze partijen komen uit EU-kandidaatlidstaten of uit niet-EU-landen. De medewerkers praten consistent over “een politieke familie” die “bepaalde waarden gemeen heeft”. Die waarden zijn verdere Europeanisering, ecologisering en mensenrechten.
Deze waarden zijn slecht onderhandelbaar, aldus de medewerkers. Alle partijen die lid zijn van de Groenen moeten deze onderschrijven. Economisch zijn de leden vaak links, maar niet altijd. Conflict komt nooit voor om een typisch Europese reden: als een partij standpunten inneemt die te veel afwijken van de Europese lijn, gaat men ermee in gesprek. De kans dat dit überhaupt het geval is, is niet groot want in deze gevallen wil een partij vaak zelf geen onderdeel meer uitmaken van de federatie.
De inhoudelijke afstemming binnen de Groenen: bij de Europese verkiezingen is er een manifest wat door alle lidpartijen wordt onderschreven. De leden bepalen de inhoud gezamenlijk. Het idee van het manifest is dat dit een minimumprogramma is voor de leden. De politieke doelen van de leden moeten hetzelfde zijn, al kan de invulling verschillen. De medewerkers vergelijken dit met een landelijke partij die lokaal verschillende programma’s kan hebben, maar die allemaal wel hetzelfde doel nastreven.
De behoefte aan afstemming tussen de leden is vooral belangrijk omdat ze Europarlementariërs kunnen leveren die in dezelfde fractie terecht komen, melden de medewerkers. Maar dan komt de crux: behalve het minimumprogramma vaststellen kunnen de Groenen eigenlijk niets doen. Er is een strakke organisatorische scheiding tussen de partij en de fractie in het Europees Parlement. Of anders gezegd: de partij kan de fractie op geen enkele manier vertellen wat ze moet doen. En ook op de nationale kandidatenlijsten hebben de Groenen geen invloed.
De eerste activiteit die de Groenen formeel vervullen is dat ze gaan over wie de Groene kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie is. Deze taak bestaat pas sinds 2014. Maar ook deze taak maakt de partij in de praktijk niet machtiger: de kans dat de Groenen de grootste partij worden is zo goed als nul en dus is de Groene kandidaat voor het voorzitterschap geheel symbolisch. Alleen als de door de Groenen zo gewenste Europeanisering verder toeneemt, wordt de partij meer dan een hulpeloze club.
Dit jaar doet Chris Aalberts onder de titel Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land. Chris is momenteel op zoek naar Nederlanders in Brussel.
