Dit is een hele belangrijke middag, leren we dinsdagmiddag in het Europees Parlement. Het is tijd voor een gezamenlijke vergadering van de commissie voor internationale handel en die voor ontwikkelingssamenwerking. Er zijn hier belangrijke gasten: Eurocommissaris Cecilia Malmström die verantwoordelijk is voor het TTIP-verdrag, een vertegenwoordiger van de ACP-landen – Viwanou Gnassounou – en de Duitse hoogleraar Evita Schmieg. Zij zullen allen hun licht laten schijnen over de invloed van TTIP op ontwikkelingslanden.
Het meeste werk in het Europees Parlement vindt plaats in dit soort parlementaire commissies. Niemand leest daar ooit wat over want journalisten mijden deze als de pest. De reden laat zich vandaag in volle omvang zien: waar commissievergaderingen in Den Haag vermakelijke discussies kunnen opleveren en controle van de Tweede Kamer op het kabinet zichtbaar maken, is van beide in het Europees Parlement geen sprake. Hier laat het Europees Parlement zichzelf door de Eurocommissaris de commissie het bos insturen. Met controle heeft hun optreden niets te maken.
Commissievoorzitter Bernd Lange stelt dat TTIP de handelsregels zou kunnen veranderen en invloed op ontwikkelingslanden zou kunnen hebben. Hij is dus erg benieuwd wat de Eurocommissaris over dit onderwerp te zeggen heeft. De commissie voor ontwikkelingssamenwerking heeft al eens een resolutie aangenomen voor vrije en eerlijke handel, leren we. Dit zou betekenen dat er bij TTIP rekening gehouden moet worden met de belangen van ontwikkelingslanden. Toch gaat de discussie deze middag niet over wat Malmström gaat doen om deze resolutie uit te voeren.
De Eurocommissaris houdt een wijdlopig verhaal. Malmström somt allerlei doelen op die TTIP zou kunnen hebben. TTIP gaat verder dan een normaal handelsverdrag omdat het ook over regulering gaat, doceert ze. Meer handel is volgens haar goed voor de werkgelegenheid en ze weet inmiddels dat onderzoek laat zien dat er geen negatieve effecten van TTIP op ontwikkelingslanden zijn. Dat zou komen omdat ontwikkelingslanden hele andere goederen verhandelen dan de EU en de VS. Tropische vruchten komen niet uit de VS, meldt ze nog.
Er blijkt al een impact-assessment te hebben plaatsgevonden en allerlei NGO’s hebben ook onderzoek gedaan naar de vraag welk effect TTIP op ontwikkelingslanden heeft. Er komen bovendien nog meer rapporten aan, meldt Malmström. Volgens de Eurocommissaris hebben al deze onderzoeken globaal dezelfde uitkomst: TTIP heeft nauwelijks effect op ontwikkelingslanden en er zou zelfs een positief effect kunnen zijn als de voorwaarden goed zijn.
De meneer van de ACP-landen verwoordt meteen de kern van het probleem: Malmström praat over verwachtingen en we weten niet wat de echte effecten zijn. Er is nog steeds bezorgdheid want TTIP is niet statisch en over de voorwaarden is weinig bekend. Als de VS en de EU nieuwe standaarden gaan afspreken voor consumentenbescherming, kan Afrika daar last van hebben. De Duitse hoogleraar vult hem aan: met name kleine ontwikkelingslanden kunnen negatieve effecten van TTIP ondervinden. Als er landen uit deze regio profiteren, zijn dat de meest ontwikkelde landen. Er zijn landenanalyses nodig, maar die kunnen we pas maken als TTIP er definitief ligt.
De meneer van de ACP-landen en de Duitse hoogleraar zijn hier slechts om iets te zeggen, niet om macht uit te oefenen over wat de Eurocommissaris gaan doen. Het Europees Parlement zou dat wel kunnen: Malmström dwingen aan de voorwaarden te voldoen zodat ontwikkelingslanden ook van TTIP kunnen profiteren of in ieder geval geen nadeel ondervinden. Dit lijkt logisch, want dan zijn al die onderzoeken over TTIP niet voor niets geweest en dat zou ook in lijn zijn met de eigen resolutie.
De leden van de commissies mogen vragen stellen. In plaats van zich te richten op de concrete eisen die aan TTIP gesteld zouden moeten worden, komen er vooral veel vragen bij. Hoe zit het met de kleine boeren in Afrika? Wat als er vijf miljard mensen in Afrika wonen? Hoe kunnen we daar de welvaart vergroten? Hoe zit het met ebola? En met falende staten? Wat is de rol van China eigenlijk? En hoe moet het als er straks klimaatvluchtelingen richting Europa komen?
Malmström krijgt vijf minuten om te antwoorden. Ze wil graag meer uitleggen over de context van ontwikkelingshulp en wil daar graag een nieuwe sessie over plannen. Wederom doceert ze de Europarlementariërs hoe de wereld eruit ziet: er zijn heel veel handelsverdragen en die zijn voor handel. Niet voor ontwikkelingshulp. Er komt nog meer onderzoek aan en er zijn ook nog veel meer andere handelsverdragen die onderhandeld worden en die hebben ook allemaal invloed op vanalles.
Vaak is TTIP heel technisch, meldt Malmström. Het gaat over iets als ontvlambaarheid van kleren en gezamenlijke standaarden daarover zijn nuttig en nodig, verzekert ze de Europarlementariërs. Veel andere vragen zijn volgens Malmström “niet gerelateerd aan het onderwerp”. En dat was het dan. De meneer van de ACP-landen stamelt nog even dat we nog steeds niet zeker weten of TTIP goed uitwerkt voor Afrika. Commissievoorzitter Lange sluit af dat TTIP een heel transparant verdrag is en dat we daar eigenlijk heel blij mee moeten zijn.
Chris Aalberts doet dit jaar onder de titel #Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land.
