Het was dinsdagavond in het Europees Parlement. Er was een korte bijeenkomst over wat de EU voor konijnenwelzijn zou kunnen doen. Heel even was ze daar: Catherine Bearder, een Britse Europarlementariër aangesloten bij de ALDE, de fractie van VVD en D66. Ze kwam vertellen dat ze in de EU wilde blijven want de EU zou veel kunnen doen voor konijnen. Uw verslaggever keek ernaar en dacht: als u echt in de EU wilt blijven, kunt u dan niet beter thuis gaan flyeren? Bearder heeft haar prioriteiten niet op orde.
Het Europees Parlement is zo immens groot dat je de meeste Europarlementariërs niet kent. Contact houden met alle Nederlanders is al een hele taak, laat staan te weten wie de tientallen Britten zijn die hier rondlopen. Iedereen kent Nigel Farage, maar de rest? Bearder viel al eens eerder op: ze houdt zich onder meer bezig met de kunstcollectie van het Europees Parlement die voor 17 miljoen verzekerd is. Heeft Bearder haar prioriteiten op orde, vraag je je af.
Uw verslaggever kent de naam van nog twee Britse Europarlementariërs: Geoffrey van Orden en Ian Duncan. Zij zijn van de partij van Cameron, verenigd in de ECR-fractie met onder andere de ChristenUnie en SGP. Ze zitten in een denktank die hervorming van de EU nastreeft, net als hun fractie. Van Orden dook afgelopen dinsdag op bij een yoga-sessie vanwege Wereld Yoga Dag. Ook Duncan liep deze week in Brussel rond. Of zij voor of tegen Brexit zijn, weet uw verslaggever niet, maar in beide gevallen vraag je je af of ze hun prioriteiten op orde hebben.
Nigel Farage was niet in Brussel maar deed een bustour door Groot-Brittannië. Hij twitterde dat de Britse visindustrie door de EU is verwoest. Het is makkelijk ageren tegen de EU: er zijn visquota afgesproken en ongetwijfeld vele andere regels waar vissers niet blij van worden. Zou er weer een overvloed aan vis zijn in de Noordzee als de EU niet zou bestaan? Is de Brexit een begin van het herstel van de visstand en floreert de Britse visindustrie straks weer als nooit tevoren? Je vraagt het je af.
Zie hier de problemen van de EU. Politici met een puur Europese functie – met name Europarlementariërs – staan vrijwel altijd ver van de gewone burger af. Het zijn allemaal hele aardige, vriendelijke mensen die zich absoluut inzetten om allerlei zaken in goede banen te leiden: handel, migratie, mensenrechten, milieu, en ga zo maar door. Deze week schold een journalist een CDA-Europarlementariër op Twitter uit voor “volgevreten nietsnut”. Dan heb je je echt nog nooit een seconde in Brussel verdiept.
Toch blijft de vraag of de EU al die kwesties moet regelen en als de EU dat moet doen, of dat op de huidige manier moet. Feitenloos discussiëren helpt in ieder geval niet. In een globaliserende wereld kun je niet als individueel landje de rest van de wereld naar jouw pijpen laten dansen. Lees het fantastische boek van Caroline de Gruyter over Zwitserland er maar op na. Zwitserland is zeer soeverein, precies zoals politici als Farage en Wilders dat willen, maar alle EU-regels worden er gewoon ingevoerd, óók als de Zwitserse PVV aan de macht is. Denk daar nog maar eens over na.
Een lossere EU is voor veel problemen een oplossing: burgers zullen meer en makkelijker invloed op politieke beslissingen kunnen uitoefenen, er zal minder onvrede zijn en EU-afspraken zullen vaker ook daadwerkelijk worden nageleefd. Want dat gebeurt in de huidige dwingende structuur regelmatig helemaal niet en dan is het toch de vraag wat je met zulke afspraken opschiet. Je kunt beter uit volle overtuiging afspraken maken dan er min of meer toe gedwongen worden.
Maar juist op dit punt wordt het probleem van politici die hun achterban uit het oog zijn verloren in volle omvang duidelijk: vandaag zullen heel veel politici vragen om hervorming van de EU, zeggen dat er beter naar de burger geluisterd moet worden en dat onvrede moet worden bestreden. Prachtig allemaal, maar na maandenlang rondlopen in Brussel kan uw verslaggever u één ding met zekerheid zeggen: als er over iets niet in Brussel wordt gediscussieerd, is het wel hervorming van de EU. Dat is het terrein van hulpeloze denktankjes.
De sociaaldemocraten willen nu een direct gekozen voorzitter van de Europese Commissie. Guy Verhofstadt meldt bij zijn persconferentie dat de Britten eigenlijk meer EU willen en daarom Brexit stemden. Zo komt ook een Nexit nog angstig dichtbij.
Chris Aalberts doet dit jaar onder de titel #Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land.
