Hij zei het toch echt: Europa moet concrete resultaten opleveren voor burgers. Europa moet goed presteren, laten zien dat de Unie meerwaarde heeft, tastbaar het verschil maken en problemen oplossen. Al die soort frasen kwamen uit de mond van Mark Rutte afgelopen dinsdagavond en woensdagmiddag bij de Europese top in Brussel. De Brexit moet tot reflectie op de EU leiden en dit is dus die reflectie: meer tastbare resultaten graag. Geen journalist stelde de vraag: |”Hoe gaat u dat doen, meneer Rutte?”
We kunnen betwisten wat de resultaten van de EU zijn. Volgens sommigen is het resultaat van de EU het rondpompen van geld, zinloze subsidies, veel te veel ambtenaren, een stortvloed aan migranten, heel veel overbodige regels en het doen verdwijnen van de nationale soevereiniteit. Allemaal zeer tastbare resultaten, want het gaat om de informatie op zonnebrandflacons, wegen en gebouwen die met EU-geld worden betaald en ondernemers die allerlei formulieren moeten invullen. Aan tastbare resultaten geen gebrek, maar het zijn waarschijnlijk niet de resultaten waarvan Rutte hoopt dat ze zichtbaarder worden.
Stel dat de negatieve verhalen over de EU met heel veel PR de kop ingedrukt kunnen worden, is het dan mogelijk de EU te koppelen aan positieve resultaten? Stel dat de migratie via de Middellandse Zee definitief tot het verleden behoort. Wie heeft dat dan bereikt? Is het de EU, de Italiaanse kustwacht of de Libische overheid? Als de economie hard gaat groeien, komt dat dan door de EU, door het tweede Kabinet-Rutte of door de hardwerkende Nederlander? Of door alle drie? En wie is verantwoordelijk voor de vrede op het continent? De EU, Duitsland of de mensen zelf?
Rutte is vergeten dat de burger eventuele positieve resultaten wel kan waarnemen, maar niet kan zien dat ze door de EU komen. Burgers maken daarom zelf maar een inschatting waar al die mooie dingen vandaan komen. Of ze echt door de EU zijn veroorzaakt blijft duister. Bij negatieve resultaten is er meer zekerheid: bij een lelijk kunstwerk staat een bordje dat de EU het betaald heeft en sommige regels heten niet voor niets “Europese aanbestedingen”. Op basis van eigen waarnemingen weet vrijwel niemand wat de concrete positieve resultaten van de EU zijn. Of men dat nou leuk vindt of niet.
Zo is dit hele idee van Rutte slechts een nieuwe variant op “we moeten de EU beter uitleggen”. Dat heeft nog nooit gewerkt. Niemand kan de directe relatie tussen EU-inspanningen en mooie resultaten zien, we kunnen er alleen op basis van onze ideologische voorkeuren een theorie over opstellen. Iedereen die deze relatie ontkent, wordt nooit met overtuigend tegenbewijs geconfronteerd.
Als dit Rutte’s beste antwoord is op de Brexit, gaan we nog spannende tijden tegemoet.
Chris Aalberts doet dit jaar onder de titel #Bruslog – Brusselse logica – verslag van Europese politiek in Brussel, in Den Haag en in het land.
