Geert Wilders is weer eens woest, deze keer samen met Halbe Zijlstra. De heren zijn boos op wat zij „Eftelingklagers” noemen. Ze hebben ook wel een beetje gelijk. Om even een (volkomen fictieve!) Jan met de Pet uit de kroeg te citeren: „altijd hetzelfde met die verdomde, uitkeringstrekkende racismehosselaars, zitten ze weer te zagen aan de stoelpoten van onze prachtige cultuur.”
Onze cultuur is ook prachtig. We hebben veel om trots op te zijn. Van onze Perzisch-islamitische windmolens en dito tulpen, ons van een of andere Frans-Keltische watergod afkomstige Oranje, tot het ombouwen van de traditionele Europese roetzwarte kinderhater Krampus met zijn roe en zijn jute zak naar de veel gezelliger Zwartepieten met hun dikke lippen, kroeshaar en oorbellen: we zijn er goed in ons dingen van anderen toe te eigenen en leuker te maken. Het aantal oorspronkelijke Nederlandse fietspatenten is bijvoorbeeld nul. Zelfs het fietspad is geen Hollandse vinding. Toch zijn we fietskampioen van de wereld.
De Eftelingklagers hebben ook een beetje gelijk, maar verdienen mijns inziens vooral een eigen attractie in het park. Zij zijn namelijk van mening dat Monsieur Cannibale, de gezellige kannibaal die de kookpotten-attractie symbolisch en super-multiculti met een soft-ijsje voor zijn neus bestiert, alsmede de kleine kannibaaltjes met dikke lippen en grote gouden ringen, (heb je ze weer, blijkbaar vuurvast onderdeel van onze cultuur) en die schele Japannertjes met hun konijnentanden in weer andere attracties, expres zijn. De Eftelingklagertjes denken, met andere woorden, dat het bestuur van de Efteling op een morgen wakker werd en dacht: “Weet je wat, laten we allerlei minderheden in Nederland eens zo hard mogelijk proberen te kwetsen”. Uiteraard is dat onzin. Maar je kunt moeilijk ontkennen dat de hierboven omschreven attracties niet op zijn minst een kleeeeiiiin beetje richting racistische stereotypering gaan.
Ik heb er even over nagedacht. Aan de ene kant zeg ik: als je toch mieren op laag water wilt neuken, dan zouden medelanders van het type André Hazes en Sugarlee Hooper ook aanstoot moeten nemen aan het Volk van Laaf. Dus laat lekker gaan.
Aan de andere kant, er is een precedent voor dit soort dingen. De Amerikaanse tekenfilmmaker Looney Tunes vertoont nog steeds oude, hele grappige cartoons vol met racistische stereotypes, maar legt bij elk filmpje van tevoren met een kort tekstje uit, hoe anders de Amerikaanse cultuur in elkaar zat, op het moment dat die filmpjes gemaakt werden. Deze Amerikaanse oplossing lijkt mij het verstandigst.
Zomaar de door ons allemaal geliefde attracties slopen, waar veel tijd en geld in gestoken is, gaat mij veel te ver. Maar doen alsof rassenleer niet tot 1945 een gerespecteerde tak van onze westerse wetenschap was, schiet natuurlijk ook niet op. De racismeboom is misschien omgehakt, maar de wortels zitten nog diep. Het handigste is denk ik, als de Efteling, net als de makers van Looney Tunes, een bordje bij de gewraakte attracties zet. Een korte tekst die uitleg geeft over het impliciete racisme in onze cultuur, en dat de makers van deze attracties dit destijds niet onderkend hebben.
Tot slot nog een paar woorden over hoeveel werkelijkheid er nu achter de Efteling-stereotypen zit.
Het valt me op dat door de verjeansing van onze wereldcultuur, culturele stereotypes die ooit volkomen terecht waren, ineens racistisch zijn. Diezelfde „racistische” stereotypen gebruiken we overigens, net als waarschijnlijk vele andere culturen, voor het vermarkten van onze nationale trots. Ik bedoel het hele Frau Antje wooden shoes tulips windmills circus.
