De Amsterdamse Gay Pride heeft maar een druk programma. Op woensdagavond praat Boris Dittrich in de Lutherse Kerk met homo’s over allerlei internationale roze zaken. Op donderdagavond kunnen internationaal georiënteerde homo’s zelfs kiezen: er is een bijeenkomst van GroenLinks over homo’s in Turkije en een van D66 over eveneens internationale homotolerantie of het gebrek daaraan. Deze bijeenkomst wordt bijgewoond door D66-Europarlementariër Marietje Schaake. Nergens anders was zulk hoog bezoek.
In Vondel CS is een gezelschap van tientallen LHBT’ers bijeen om te luisteren naar zes sprekers. Achter hen staan een bord van D66 en een van haar Europese partij ALDE. Dat tweede bord staat scheef. Een gespierde man van achterin de veertig modereert. Zijn gespierde lichaam is door zijn uiterst strakke kleding nadrukkelijk aanwezig. Hij benadrukt dat hij niet van D66 is. Een van de gasten wordt niet zo aangekondigd, maar is weer wel van D66: een opvallend goed uitziende lobbyist van het COC blijkt eigenlijk gewoon D66-politicus in een Amsterdamse deelraad.
D66 heeft hier internationale gasten uitgenodigd om te praten over wat we in Nederland kunnen doen voor internationale homo-emancipatie. Vladimir komt uit Litouwen en is daar een homo-organisatie begonnen. Zijn verhaal maakt de verdere avond overbodig want het bevat alle noodzakelijke elementen: in Litouwen is veel tegenwerking en intolerantie en hij vindt het heerlijk om in Amsterdam te zijn. Hij was hier al eens eerder en dat was een emotionele ervaring: “it is so gay here”, zegt hij in gebroken Engels. D66 doet hele goede dingen in Litouwen, weet hij te melden.
Vladimir vertelt hoe moeilijk het is om in Litouwen een homo-organisatie op te richten en komt met het verhaal dat het voorpaginanieuws was dat hij met een man samenleeft. Een geregistreerd partnerschap zit er in Litouwen echter nog niet in. Dat zal ook nog wel even duren, want er is veel Russische propaganda en die is uiterst homofoob van karakter. Na Vladimir mag Hakan uit Turkije over homoseksueel Turks leven vertellen en dat blijkt nauwelijks af te wijken van dat in Litouwen. Hakan prijst de steun uit het Europees Parlement.
Dat klinkt Marietje Schaake ongetwijfeld als muziek in de oren. Ze kwam ooit met een homo-resolutie en ze heeft ook een speciale “toolkit” voor dit vraagstuk ontwikkeld. Marietje vertelt ons dat het Europees Parlement goed op de mensenrechten let, de boel monitort en dat het een hele strijd is landen zich aan de betreffende EU-regels te laten houden. Dat doen ze niet automatisch. Goed nieuws is wel dat de aanwas van Europarlementariërs van nationalistische en populistische huize de progressieve meerderheid in het Europees Parlement niet stuk heeft gekregen, aldus Marietje.
Een vrouw die “intersex” is komt aan het woord en ook de D66/COC-lobbyist mag iets vertellen. Ook is er een Deense acteur met een varkensachtige neusring die zich druk maakte over de beperkte homorechten in Rusland en daar strijd tegen voerde. Die actie kreeg massale aandacht. Zo vult de bijeenkomst zich ruim een uur voordat de gespierde moderator ons de centrale vraag meedeelt. Het gaat vandaag eigenlijk om de vraag hoe we vanuit Nederland buitenlandse homo’s kunnen helpen.
Marietje vindt dat Nederland bij de Olympische Spelen in Sotchi geen hoge delegatie had moeten sturen en dat ten onrechte wel deed. Hier blijkt hoe belangrijk de vraag van vandaag eigenlijk is. Want hoe weten we of je een hoge delegatie naar Sotchi moet sturen om veel gewicht in de schaal te leggen, of dat je beter een vederlichte kunt sturen? Dit is een relevante vraag want dit is een keuze die vanuit Nederland kan worden gemaakt.
Marietje is soms voor luid protest, zo blijkt. Er was jaren terug veel protest tegen Poetin in Amsterdam en de hele lucht kleurde er roze van. Dat zal hem zeker zijn opgevallen, grijnst Marietje. Activisten moeten volgens haar persoonlijke en concrete verhalen uitdragen want dat maakt het allemaal heel tastbaar. Dit soort verhalen raken mensen, denkt ze. Tegelijk moet er ook naar wetgeving gekeken worden en moeten ngo’s worden ondersteund. De D66/COC-lobbyist zegt dreigend dat als landen homorechten aan hun laars lappen, hij Marietje informeert.
Maar iedereen die denkt dat Nederland dus veel luide aandacht moet geven aan homorechten, heeft het mis. Het ligt allemaal veel ingewikkelder, leren we, want een Nederlandse ambassadeur die openlijk homo is kan wel LHBT-rechten aan de orde stellen in Saudi-Arabië, maar niet in Azerbaijan. Soms heeft internationale bemoeienis echt zin, leren we, want de gay pride in Kiev is door de onderhandelingen over het associatieverdrag beter beveiligd dan ooit. De EU eist dat en het gebeurt ook, zegt Marietje tevreden.
We leren van Marietje dat stille diplomatie zoals de Europese Commissie die bedrijft soms heel effectief is. Ook in Turkije is al te luidruchtige aandacht voor homorechten contraproductief, horen we van Hakan. En zo begrijpen we na twee uur discussie dat de kernvraag van vanavond niet is beantwoord: soms is luidruchtige aandacht voor het gebrek aan homorechten heel goed, soms juist niet. Maar welke aanpak op welk moment en in welke situatie te prefereren valt, daar tast iedereen nog steeds over in het duister.
