Het probleem met de boerkini is natuurlijk niet dat er vrouwen zijn die zo’n ding aan willen trekken als ze naar het strand gaan. Het probleem is dat er intolerante, fundamentalistische mannen zijn die niet zullen rusten voordat alle vrouwen die naar het strand gaan een boerkini aantrekken. Is het verbieden van de boerkini dan een zinvolle en effectieve maatregel? Op het eerste gezicht niet. Het zal de intoleranten verharden in hun mening over het goddeloze westen en het doet niets voor de emancipatie van de Islamitische vrouw – die had net bereikt dat ze naar het strand kon, zij het in een boerkini, en die zal nu weer thuis moeten blijven.
Toch valt er wel iets voor te zeggen om intolerantie met intolerantie te bestrijden, zo valt op te maken uit een essay dat Nassim Taleb deze week publiceerde, getiteld The most intolerant wins. Taleb laat helder zien hoe een minderheid haar normen op kan leggen aan de hele populatie, mits die minderheid op dat punt zeer intolerant is en het de meerderheid niet zo veel kan schelen. Vegetariërs eten geen vlees, maar niet-vegetariërs vinden het niet erg om een keer geen vlees te eten. Dus als er in een vriendenclub die regelmatig samen eet één vegetariër zit, dan wordt er altijd vegetarisch gekookt. Behalve als het gezelschap ook een fundamentalistische carnivoor telt – dan zal er steeds dubbel gekookt worden.
Maar op alle punten waarop “asymmetrie van tolerantie” bestaat, daar zullen de intoleranten winnen. Zo is het makkelijk te voorspellen dat Suikerfeest een officiële vrije dag zal worden. Moslims werken op die dag niet, en niet-moslims vinden het uiteindelijk ook niet erg om dan vrij te hebben.
Dus als wij “onze manier van leven” willen behouden, dan zullen we die moeten verdedigen door intolerant te zijn op de onderwerpen die we echt belangrijk vinden. Zwarte piet en de paas- dan wel verstop-eieren zijn nogal domme strijdpunten. Uiteindelijk vindt niemand het erg als zwarte piet paars wordt, of als paaseieren verstopeieren gaan heten. (De pro-ZP-beweging heeft helemaal geen sterke mening over zwarte piet, maar wel over de tegenstanders van zwarte piet.) Het boerkiniverbod kun je met een hoop goede wil nog uitleggen als een uitvloeisel van gelijke rechten voor man en vrouw, zoals de Franse premier Valls deed, maar erg sterk is de argumentatie niet. En alweer: ook dit gevecht ga je niet winnen, omdat het uiteindelijk niemand iets kan schelen wat een vrouw, of een man, aantrekt naar het strand. “Moeten ze lekker zelf weten” – dat is wél een Westerse waarde.
Ja, we mogen en moeten intolerant zijn tegen de intoleranten. Maar kies dan strijdpunten die er werkelijk toe doen. Vrijheid van meningsuiting. Scheiding tussen kerk en staat. Kinderhuwelijken. Genitale verminking. Dat soort dingen. Een punt maken van zaken die Moslims – of welke minderheid dan ook – belangrijk vinden en jij eigenlijk niet, dat heeft meer met pesten te maken dan met onze waarden verdedigen.
