Na afloop van de voorstelling in de Koninklijke Schouwburg staat een oudere man direct op. “Bravo, bravo, bravo”. Het is Eric Schneider. Vanaf toneel geniet zoon Beau, zonder oogcontact te maken.
Aandoenlijk, of beter, prachtig vond ik de luide loftuiting naast me afgelopen zaterdag. Eric Schneider, 82 inmiddels, stond twee jaar geleden samen met Beau op het toneel in ‘Levenslang theater’, een stuk uitgekozen door Beau’s moeder Will van Kralingen.
Beau Schneider (28) begon eerder op tv in Spangas, Het Klokhuis en Goede Tijden Slechte Tijden en beleeft nu zijn vuurdoop in een grote, zware hoofdrol, zonder zijn vader. Om maar met de deur in huis te vallen: doet hij het goed?
In Eyes Wide Shut speelt hij dokter Hofman die twee uur lang moet worstelen tussen huwelijkstrouw en seksuele verleidingen. Trouw vond hem daarin ‘kleurloos’ en beperkt in staat om innerlijke worstelingen goed over het voetlicht te brengen. Volkskrant roemde zijn ‘perfecte tekstbehandeling’.
De laatste onderschrijf ik: Beau Schneider etaleert een geweldige dictie en zuiverheid van spreken. Het eerste is ook waar, emotioneel is hij flets. Maar dat lijkt me ook de bedoeling van regisseur Servé Hermans: de arts is afstandelijk en moet beroepsmatig al zijn lusten inhouden tijdens het “Kleed u zich maar even uit”. Schneider speelt die wat lijzige arts.
Dus hij weet zich geen raad als zijn – tien jaar jongere – vrouw Florine haar seksuele fantasieën zo expliciet mogelijk opbiecht. “Neuken, ja neuken, neuken”, klinkt in het sappig Vlaams uit de mond van Joke Emmers. Van wie overigens in het midden blijft of ze de daad bij het woord heeft gevoegd en nog voegt tijdens een feestje als haar man wordt weggeroepen om een flauwgevallen hoer te behandelen. Erotisch is zij veel krachtiger dan haar rationele good looking echtgenoot.
Ook hij worstelt met de seksuele verleidingen, maar uiterlijk koeler. Dokter Hofman probeert zijn Florine duidelijk te maken, eveneens gespeend van emotie, dat vreemdgaan bij de mannelijke natuur van het verspreiden van nageslacht hoort. “Zoals het huwelijk bij de vrouw past, die de man wil binden aan de opvoeding”.
In dit psychologisch spel gaan die buitenechtelijke gevoelens volledig op de loop met het stel, maar de moraal van het verhaal is toch dat het na de nachtelijke speurtochten tot de conclusie komt dat het najagen van die dromen niet reëel zijn. Letterlijk noch figuurlijk bevredigt dit dromenspel.
Zo ook weet de dokter zich geen raad als hij zich in nachtelijke verlokkingen laat trekken, van hoeren op straat tot aan een exclusief gemaskerd bal (‘carnaval’) waar tot het uiterste wordt geflirt met fantasieën van dood en erotiek. ‘Kom nu eens los, jongen’, denk je dan inderdaad.
Met zijn houding wekt Beau Schneider wellicht net te weinig – onderhuidse – spanning op die hoort bij de strijd om het libido in te tomen als alle wereldse verlokkingen wenken. Het slot is het meest geloofwaardig; de terugkeer naar zijn vrouw.
Die na haar uiteindelijk teleurstellende nacht wakker wordt in een staat die niet echt uitdaagt tot een goedmakertje. “Ik ga wel op de bank slapen”, zegt hij koel, mentaal afgepeigerd van de verlangens waaraan hij niet kon toegeven.
Vele dialogen zijn mooi, maar er had zeker meer geschrapt mogen worden, waardoor een stuk veelal spannender wordt. De voorstelling wordt gedragen door het boeiende verhaal van Jibbe Willems en de uitmuntende enscenering met decor, licht en vooral schitterende klassieke muzikale bijdragen met professionele zangers en muzikanten. Daar begint en eindigt deze aantrekkelijke Eyes Wide Shut mee.
Het is een vertolking van het boek Traumnovelle dat al in 1925 is geschreven door Arthur Schnitzler en sterk beïnvloed is door de net uitgekomen theorieën van Sigmund Freud. Het paar ‘Fridolin und Albertine’ worstelt met seksuele gevoelens buiten het huwelijksbed.
De titel Eyes Wide Shut is vooral bekend geworden van de laatste film van Stanley Kubrick in 1999. Kubrick heeft er zelf ook mee geworsteld, want de rechten verkreeg hij al bijna veertig jaar eerder en de film kwam uiterst moeizaam tot stand maar liefst 400 dagen, een record. Kubrick wilde eerst Woody Allen de hoofdrol geven, later dacht hij aan Dean Martin in een komedie. Uiteindelijk speelden Tom Cruise – net zo koel als Beau Schneider – en Nicole Kidman in de hoofdrollen in een setting in New York. Een paar dagen nadat hij de film (trailer en bekendste scene) toonde aan de bazen van Warner Bros. overleed Kubrick.
Gezien: Eyes Wide Shut, Koninklijke Schouwburg, 24 oktober 2016, nog tot 12 november 2016 te zien in Nederland en België
Titelfoto: Toneelgroep Maastricht
