Kandidaten zijn het uithangbord van een politieke partij en dus is de kandidatenlijst essentieel voor hoe een partij bij het grote publiek overkomt. Maar juist de kandidatenlijst is een grote uitdaging voor nieuwe partijen: de afgelopen vijftien jaar deden aan allerlei verkiezingen nieuwe partijen mee die niet in staat waren een goede lijst af te leveren. Of het nu ging om de LPF, Trots op Nederland of de PVV: het was vaak moeilijk voldoende kandidaten te vinden die zelfs volgens de eigen partijleiding goed genoeg waren.
Hoe hardnekkig dit probleem is, wordt geïllustreerd door de partijen die mee willen doen aan de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017. Initiatiefnemer David Pinto van de beweging LEF weet nog niet of hij genoeg goede kandidaten heeft om mee te doen. Ook het nieuwe Leefbaar Nederland is daar niet bepaald zeker van. De Piratenpartij heeft wel voldoende kandidaten, maar sommigen lijken vooral baantjesjagers te zijn. De Vrijzinnige Partij – een initiatief van 50Plus-afsplitser Norbert Klein – heeft het er ook zichtbaar moeilijk mee.
Onlangs verschenen er video’s van de kandidaten van de Vrijzinnige Partij. Wat kunnen we op basis daarvan concluderen over deze kandidaten en daarmee over de partij?
In inhoud blinkt de Vrijzinnige Partij niet uit: van de top tien blijken slechts twee kandidaten in staat iets te zeggen over hun politieke prioriteiten of aandachtspunten. Mieke Krol (nr. 3) staat ouders bij die problemen hebben met de jeugdzorg en Harry Haddering (nr. 10) adviseert gemeenten en bedrijven hoe gehandicapten sneller aan de slag kunnen komen. Maar ook zij zeggen niets over wat zij precies willen: hoe de jeugdzorg te verbeteren en hoe gehandicapten sneller aan een baan komen blijft in nevelen gehuld.
Deze kandidaten zijn vergeten dat het niet gaat om henzelf, maar om hun politieke idealen. We leren dat lijsttrekker Norbert Klein uit Hoevelaken komt. Hij is getrouwd en heeft vier kinderen. Norbert is gek op tennis en golf. Hij maakt ook graag strandwandelingen langs de Noordzeekust. Hij geniet ook van muziek en kunst. We leren dat Harry Haddering een hond en een LAT-relatie heeft en dat Sjoerd Zoethout aan muziek en sport doet. Alja Hoeksema speelt piano. Alle kandidaten beschikken kennelijk meer over ijdelheid dan over visie.
De meeste mensen lezen geen partijprogramma’s en dus komen we via deze kandidaten te weten waar de Vrijzinnige Partij voor staat. Bij de Vrijzinnige Partij komt een duidelijke rode draad naar voren: vage, semi-spirituele motieven en interesses hebben de kandidaten aangezet tot politieke activiteiten, al blijft het onduidelijk wat die motieven precies zijn en waar dat allemaal toe moet leiden. Esoterisch is het wel.
Sjoerd Zoethout (nr. 6) geeft tai chi les in zijn centrum voor persoonlijke ontwikkeling. Antoon Huigens (nr. 9) doet ook aan tai chi en “is geïnteresseerd in de kwaliteit van leven”. Hij weet: “zinnige politiek is menselijke politiek.” Dirk Dubling (nr. 7) gelooft dat in Nederland “de transitie is begonnen naar een gelukseconomie” en Alja Hoeksema (nr. 5) luisterde op de middelbare school ademloos naar een toespraak van Martin Luther King. Zij heeft nog steeds een droom. Omdat “elk mens telt en elke keuze telt” wil Alja graag haar steentje bijdragen aan een mooiere wereld.
Als deze video’s representatief zijn voor hoe de Vrijzinnige Partij zich gaat inzetten voor die mooiere wereld, moeten we het ergste vrezen. Het is een kenmerkend probleem van nieuwe partijen: een gebrek aan tijd en vooral geld. De video’s geven de indruk op een achternamiddag in elkaar te zijn geflanst, waarbij niemand heeft nagedacht over hoe de video’s eruit moeten zien en wat er eigenlijk overgebracht moet worden. Het eindresultaat lijkt meer een kwestie van toeval dan van planning. De nummer acht had kennelijk andere prioriteiten en ontbreekt helemaal.
Het gaat niet alleen om de slechte belichting van Mieke Krol en de fletse achtergrond van al deze video’s, maar vooral ook om de teksten. Welke droom Alja Hoeksema precies heeft wordt niet duidelijk, net als wat Dirk Dubling met een “gelukseconomie” bedoelt. Marie-Louise Loomans (nr. 2) werkte onder andere in de mediawereld zegt letterlijk dat ze hoopt “als volksvertegenwoordiger de belangen van die belangrijke maatschappelijke aspecten (sic) goed te kunnen vertegenwoordigen.” Maarten Wienbelt (nr. 4) weet kennelijk niet wat hij in zijn dertig seconden moet zeggen en prijst daarom zijn ZZP-werkzaamheden aan.
Laat ons raden: ook de Vrijzinnige Partij had de grootst mogelijke moeite om tot een acceptabele kandidatenlijst te komen. Wat dat over de partij zegt laat zich raden.
