“Ik ben iemand zonder diploma’s. Alles wat ik geleerd heb is via de praktijk.” 24 maart van dit jaar overleed Johan Cruijff. Nu is er de biografie. Een boek waarin zijn levensloop staat opgetekend. Een week nadat de contracten voor het boek getekend waren werd bij Cruijff kanker geconstateerd. Hierna volgden de gesprekken met journalist Jaap de Groot van de Telegraaf, die het verhaal voor hem zou optekenen in wat uiteindelijk Johan Cruijff: mijn verhaal is geworden.
Het boek leest gemakkelijk weg. Jaap de Groot heeft ervoor gezorgd dat het boek leest alsof Johan Cruijff het tegen jou persoonlijk heeft. Dit schept een persoonlijke en vertrouwelijke sfeer die goed past bij iets intiems als een autobiografie. De lezer krijgt het gevoel alsof hij de enige is die aangesproken wordt door Cruijff.
Het eerste deel van het boek heeft daar een helpende hand in. Cruijff vertelt dan over zijn jeugd en de wijze waarop mensen in zijn omgeving hem gevormd hebben. Een prachtige anekdote is die over zijn uiterlijk. Hij bleek een trendsetter te zijn geworden op het gebied van haardracht en kleding: “Dat was helemaal de invloed van Danny. Door haar ging ik behoorlijk met mijn tijd mee. […] ik heb nog nooit zelf kleding gekocht. Ik heb er gewoon geen verstand van.”
Dergelijke zaken blijken ook tekenend voor Cruijff wat betreft het voetbal: als hij ergens geen verstand van heeft dan bemoeit hij zich er niet mee, maar zorgt hij ervoor dat hij in contact komt met iemand die wél verstand van zaken heeft.
Het boek vliegt door de vroege levensloop van Cruijff heen. Dat kan ook bijna niet anders bij zo’n dun boekje. Veel ruimte is er niet en die ruimte moet op een bepaalde manier ingevuld worden. Dan moeten er keuzes gemaakt worden. Waar wordt meer tijd aan besteed en waar minder? Bij Mijn verhaal is de keus gemaakt om de nadruk vooral te leggen op laatste jaren, op de periode dat het bij Ajax niet goed ging, en Cruijff actief bezig was om het tij te doen keren.
In vergelijking is er veel aandacht aan deze korte periode uit Cruijffs leven besteed, waardoor er minder aandacht uit is gegaan naar alle mooie dingen die hij heeft bereikt, zowel als voetballer als als coach. Hierdoor komt hij er als voetballer en coach eigenlijk maar bekaaid vanaf. Deze nadruk zorgt ervoor dat Cruijff wordt neergezet als iemand die telkens weer verzeild raakte in allerlei nare conflicten. Uit het boek blijkt namelijk al vrij snel dat de carrière van Cruijff de nodige tegenslagen heeft gekend in de vorm van botsingen met, met name, bestuursleden. Cruijff wordt neergezet als een sterke persoonlijkheid, die zijn mond niet zomaar dicht houdt, voor niemand.
Desondanks wordt door de keuze om zoveel aandacht te besteden aan juist deze periode de indruk gewekt dat hij in de kwestie Ajax zijn eigen gelijk wil halen en dit probeert door middel van zijn kant van het verhaal te laten optekenen in zijn autobiografie. Dat is jammer, want er is een scherpe blik voor nodig om hier doorheen te prikken.
De rode draad in Mijn verhaal is het voetbal en de bijzondere liefde en passie die Cruijff voelt voor de sport. Hij heeft zijn eigen theorieën en inzichten over het spel, gebaseerd op jaren van ervaring als speler en coach. Over de gehele lengte van het boek zijn allerlei ideeën te vinden over hoe het beter zou kunnen gaan met het Nederlands voetbal, en de frequentie van deze inzichten neemt toe naarmate het boek het einde nadert.
De autobiografie van Johan Cruijff is daarmee meer dan slechts een autobiografie, waarin zwart op wit zijn levensloop genoteerd staat. Het is zijn nalatenschap in boekvorm.
