Daags na de overwinning van Donald Trump presenteerde de VVD zijn kieslijst voor de aankomende verkiezingen. Natuurlijk ontstond er enige ophef. Politici die hoopten op een hogere plaats op de lijst zijn gekrenkt. Politici voor wie geen plek meer is zijn boos. En politici die in de pikorde zijn gestegen kijken dankbaar op naar het hoofdbestuur.
Op de kieslijst staan bekwame personen met veel bestuurlijke ervaring. En dat is goed, zeker voor een partij die zoals dat zo mooi heet ‘bestuurlijke verantwoordelijkheid wil nemen’ (of ‘gehecht is aan het pluche’). Ik heb echter een probleem met de lijst. Er staan vrijwel alleen maar politici op. Niet vreemd voor een politieke partij wellicht, maar ik vind het toch een slechte zaak. Kennelijk heeft de VVD niet door dat het electoraat op dit moment vooral uitziet naar mensen van buiten de politiek die de maatschappelijk onvrede in de Tweede Kamer een stem kunnen geven. En serieus nemen.
Politici zijn in het Nederlandse klimaat vaker partijvertegenwoordiger dan volksvertegenwoordiger. En de partijdiscipline schrijft absolute gehoorzaamheid voor. Binnenkort verdwijnt er weer een hele lading vertegenwoordigers van wie we de afgelopen jaren he-le-maal niets vernomen hebben. Maar ze waren wel braaf…en kwamen niet negatief in de publiciteit.
De ontevreden burgers (en nee dat zijn niet alleen maar arme, shagrokende werklozen met een IQ onder de 85) smachten naar echte vólksvertegenwoordigers. Herkenbare mensen die niet door het jarenlang politiek bedrijven zijn verworden tot consensuszoekers en allemansvriendjes. Vrije geesten, die de uitgangspunten van hun partij onderschrijven maar alle ruimte nemen om een eigen, liberale, koers te varen. Volksvertegenwoordigers die niet bang zijn om ook af en toe vijanden te maken. Partijen die daar geen ruimte voor bieden en vervolgens klagen over de versplintering van de politiek, huilen krokodillentranen. Het liberale huis heeft namelijk zogenaamd kamers, maar voor wie zich niet aan de partijdiscipline houdt is vaak geen toekomst.
De VVD heeft een zogenaamde permanente scoutingscommissie die liberaal politiek talent op moet sporen. Er wordt gevist in de gemeenteraden (waarvan de meeste hun binding met ‘het volk’ al tijden kwijt zijn) en provinciale staten (een politieke bestuurslaag waar burgers nog minder binding mee hebben). Wethouders maken een kans. Er wordt gekeken in het Haagse. Ambtenaren kunnen zich in de kijker spelen, politiek medewerkers hebben een ingang, enzovoort. Een partij als de VVD moet echter niet alleen plek bieden aan beroepspolitici.
De eenentwintigste-eeuwse politiek heeft behoefte aan meer mensen van buiten de politiek. Of, ook goed, politici die af en toe uit de band durven te springen. Neem – los van de inhoud – een voorbeeld aan Pieter Omtzigt. Er moet meer ruimte komen voor mensen die de ballen hebben om tegen de partijdiscipline in te gaan. En laten we eerlijk zijn: van volksvertegenwoordigers die er een jarenlange politieke opleiding op hebben zitten hoef je in principe weinig rebellie te verwachten. Die zijn gedrild.
Er moet actief gezocht worden naar intelligente, lastige figuren met een liberaal hart. Ronaldo meldde zich ook niet zelf bij PSV. En hij verdedigde niet mee, deed af en toe iets raars, schoot ook wel eens een bal het stadion uit, maar was bovenal geniaal. Voor dit soort vrije liberalen die al klaar staan moet de deur open. Wagenwijd.
Er moet in de partij meer gerebelleerd worden. Als daar bij liberalen al geen ruimte voor is, waar dan wel? De VVD moeten meer een partij worden waar mensen die (terecht!) een hekel hebben aan politiek zich thuis voelen.
De VVD is momenteel bezig de partijstructuur om te gooien. De partij wil een meer open karakter krijgen. VVD’ers zijn vaker op markten en pleinen te vinden. Drinken kopjes koffie en delen ballonnen uit. En het heeft een aantal jongeren aangetrokken die betaalt de online zichtbaarheid van de partij moeten vergroten. Ze Twitteren en Facebooken erop los. Op zich positieve ontwikkelingen. De deuren open.
De nieuwe VVD-lijst geeft echter niet de indruk dat de frisse lucht ook de kandidaatstellingscommissie heeft bereikt. En dat is zonde. Bij de VVD heeft men het kennelijk nog niet helemaal begrepen. Gaan de deuren van de partij niet snel open, dan is de filosofie van de nieuwe open partijstructuur niet meer dan platte marketing.
