Wat doe je als je een congres organiseert met meer dan duizend bezoekers? De meeste organisaties kiezen dan voor een locatie die goed bereikbaar is met het openbaar vervoer. Zo doet het CDA dat dus niet. Zaterdag congresseerden de christendemocraten in het Brabantse Veghel. Het CDA meldt triomfantelijk in het programmaboekje dat er “geen werkzaamheden met het openbaar vervoer” zijn. De fabrieksloods in Veghel kent geen directe trein- of busaansluiting. Een kwartier lopen is onhandig als je veel oudere leden hebt, dus het CDA zet een eigen bus in.
Bij het CDA ziet men geen enkel bezwaar in deze locatie, zo leren we van partijvoorzitter Ruth Peetoom: het is zelfs een traditie om het congres in een afgelegen gemeente te houden: het criterium is of er binnenkort herindelingsverkiezingen zijn. Dit congres vindt plaats in de toekomstige gemeente Meierijstad, een fusie van Sint-Oedenrode, Schijndel en Veghel waarvoor binnenkort verkiezingen worden gehouden. Er is een programmaonderdeel ‘flyeren door leden’ in het programma opgenomen. Partijvoorzitter Peetoom roept iedereen enthousiast op om mee te doen.
Het is onwaarschijnlijk dat deze gemeentefusie bij de bewoners erg populair is, maar bij het CDA spreken zowel Peetoom als lijsttrekker Buma de naam Meierijstad talloze keren met veel enthousiasme uit. Het CDA-team van de nieuwe gemeente komt op het podium en Buma doet het zelfs voorkomen alsof winst “in het hart van de Meierij” een voorbode is voor landelijke winst in maart. De sfeer zit er goed in: kandidaten tot na plaats 20 denken verkiesbaar te zijn. Dat zou een enorme winst voor het CDA betekenen die niet uit de peilingen blijkt.
Het CDA wil graag dichtbij de mensen staan, leren we. Een congres in de regio lijkt dat te symboliseren. Alledaagse thema’s waar burgers over klagen staan expliciet op het congresprogramma. Twee actievoerders op het terrein van de ouderenzorg krijgen plenair de ruimte hun klachten en ideeën te ventileren. Een “meditatief moment” wordt ingevuld door een vrijwilligster van een buurthuis uit het Zaanse Poelenburg, de wijk die onlangs negatief in het nieuws kwam vanwege rondhangende treitervloggers.
De zorgen van mensen moeten bij het CDA centraal staan en de politiek moet daar een antwoord op formuleren, horen we Buma meerdere keren zeggen. Een tastbaar voorbeeld zijn de pensioenen, een thema waar Kamerlid Pieter Omtzigt een afgeladen zaal vol geïnteresseerden over toespreekt. Er leven volgens Omtzigt allerlei vragen over pensioenen en daar wil hij graag op ingaan. Deze sessie is de eerste aflevering van “Pieters Pensioen Tour”, die meerdere plaatsen in Nederland zal aandoen.
Peetoom wil dat de zorgen van burgers worden erkend. Polarisatie is niet het antwoord en gelukkig biedt het CDA “een reëel alternatief”. De partij staat voor “geloofwaardigheid”, “betrouwbaarheid”, “perspectief” en “andere politiek”. Dit suggereert dat het CDA een soort tussenpositie inneemt tussen enerzijds de PVV die burgerzorgen erkent, maar ook polariseert en geen oplossingen heeft, en anderzijds partijen die aan het pluche plakken, burgerzorgen negeren en daarmee de onvrede in stand houden. En dus wil Peetoom geen sociaal leenstelsel, hulp voor mantelzorgers en opkomen voor gepensioneerden. Over vluchtelingen gaat het vandaag helemaal niet.
Of deze CDA-koers door de leden wordt gedeeld wordt niet helemaal duidelijk. De directe invloed van leden blijkt beperkt en velen lijkt dit ook weinig te interesseren: interne partijprocedures zijn intern niet erg bekend. De kandidatenlijst wordt vastgesteld nadat de afdelingen zijn geconsulteerd. Op het congres zelf kunnen leden slechts klappen voor de lijst die het resultaat is van al deze ledenvergaderingen door het hele land. Er volgt een filmpje met een vlot muziekje. De hele zaal enthousiast, met name voor regionale kandidaten als Anne Kuik (nr.11) en René Peters (nr.3).
Het partijprogramma wordt pas in januari vastgesteld en dan worden veel amendementen verwacht, horen we van Peetoom. Deze zaterdag komen slechts zes resoluties in stemming over de algemenere partijkoers. Ook hier is de directe ledeninvloed beperkt. De resoluties worden in de praktijk alleen ingediend door afdelingen, al kunnen groepen van 25 leden dit ook doen. In de ochtend is er openbaar vooroverleg. Daar wordt bekeken of er compromissen mogelijk zijn over de teksten. Soms worden resoluties gewijzigd of uitgesteld.
Resoluties waar het bestuur achterstaat worden in de middag “bij acclamatie” goedgekeurd. Slechts één keer is er echte discussie. Het CDJA – de CDA-jongerenorganisatie – bindt de strijd aan met een plan voor gratis Interrail-kaart voor 18-jarigen. Dit plan komt uit de Europese fractie van het CDA in het Europees Parlement, de EVP, waar men dit als een oplossing ziet voor het beperkte Europese bewustzijn van jongeren. Het CDJA is tegen: dit plan kost potentieel anderhalf miljard per jaar, de jeugdwerkloosheid heeft meer prioriteit en dit is geen kerntaak van de EU.
Het levert het enige moment op dat er sprake is van echte discussie. Europarlementariërs Wim van de Camp en Esther de Lange verdedigen het door hen in Brussel gesteunde Interrail-plan en krijgen steun van partijvoorzitter Peetoom, die vreemd genoeg niet in staat blijkt enig argument voor het plan aan te dragen. De leden schieten het plan vervolgens aan flarden: geen gratis Interrail-kaart dus. Bij een gemoedelijke partij als het CDA doen de leden niet moeilijk, maar dit gaat ze te ver. Niemand klaagt dat deze uitspraak vooralsnog geen enkel praktisch gevolg heeft.
Zo leren we wat het CDA momenteel is: een partij die meer gericht is op de regio dan op de grote stad, die een expliciet alternatief wil zijn voor mensen die ontevreden zijn over het kabinetsbeleid maar die niet op Wilders willen stemmen. Het CDA weet wat de zorgen en problemen van gewone mensen zijn en heeft daar bovendien oplossingen voor, zo is de boodschap. Het CDA wil allerlei problemen vooral samen aanpakken en niet polariseren. De eensgezindheid over deze koers is opmerkelijk groot want er valt werkelijk geen onvertogen woord.
Toch lijkt niemand zich de vraag te stellen of deze positie niet eveneens saai en bleek is, want werkelijk elke partij denkt tegenwoordig te weten wat de problemen van de burger zijn en probeert zich te onderscheiden van de PVV. Net als alle concurrenten loopt het CDA op een dunne lijn: wel meegaan in de zorgen van burgers, maar niet zo ver meegaan dat ze op de PVV lijkt. Bij het CDA gelooft men er erg in, zo lijkt het. De burgers lijken vooralsnog iets minder enthousiast.
