Parlementair verslaggever Jaap Jansen (BNR) plaatste maandagavond een interessante tweet (Dat doet hij vaker, qua Twitter is hij invloedrijker – net zoals een niet nader te noemen TPO-medewerker – dan Geert Wilders bleek twee jaar geleden uit onderzoek) over het Geenpeil-initiatief.
Fractie GeenPeil gaat stemmen volgens internetreferendums. Stemmen met last. Dat is in strijd met art. 67 Grondwet pic.twitter.com/r3Pqw7ZPlW
— Jaap Jansen (@JaapJansen) 5 december 2016
Jazeker, maar deels. Betekent dit dan dat Geenpeil niet aan de verkiezingen kan meedoen? Zeker niet. Dat weten we omdat Kamerlid Norbert Klein (inmiddels Vrijzinnige Partij) onlangs een spaak in de wielen van zijn voormalige partij 50PLUS probeerde te steken.
Zetelrover Klein – oh ironie – had namelijk in Trouw (Blendle-link) gelezen dat de wild thundering herd kandidaat-Kamerleden van Jan Nagel en Henk Krol schriftelijk moesten verklaren dat zij bij een eventueel vertrek uit de fractie hun zetel aan 50Plus zouden moeten teruggeven en niet zelfstandig verdergaan. Zijn zulke afspraken niet tegen de Grondwet, wilde hij van verantwoordelijk minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk (PvdA) weten.
Nou nee, schreef de sociaal-democratische bewindsman terug. Wij citeren:
“Het is aan de politieke groepering om te bepalen welke personen zij kandideert. Een politieke groepering kan haar kandidaten vragen dergelijke verklaringen af te leggen, maar dient zich daarbij te realiseren dat deze verklaringen juridisch niet afdwingbaar zijn.”
Maar die Grondwet dan? Daar is Plasterk helder over:
“Ingevolge artikel 67, derde lid, van de Grondwet stemmen de leden zonder last. Dat houdt in dat elk bindend mandaat van een lid van de Staten-Generaal nietig is en dat een Kamerlid dus niet kan worden gebonden aan de instructie van de politieke partij die hem of haar kandidaat heeft gesteld. Een Kamerlid heeft de vrijheid om naar eigen inzicht en geweten te stemmen en kan niet worden gedwongen zijn zetel op te geven.”
Moeten kandidaat-Kamerleden hier geen voorlichting over krijgen, wilde Klein nog weten. Nee, vindt Plasterk:
“Ik heb niet de indruk dat er misverstanden bestaan over het feit dat een eenmaal gekozen volksvertegenwoordiger niet juridisch gebonden is aan de verklaring waarop vragensteller doelt. Voor aanvullende voorlichting of voor een gesprek daarover met de Kiesraad zie ik geen aanleiding.”
Geenpeil en partijleider Jan Dijkgraaf zullen dus zeer nauwgezet de kandidatenlijst (De deadline van de Kiesraad is maandag 30 januari) moeten samenstellen en zich verzekeren van de loyaliteit van hun mensen. Want de lijsttrekker heeft beloofd dat hij en zijn collega’s ‘levende stemkastjes‘ zullen worden. Is dat ongrondwettelijk? Zeker. Maar niet tegen de wet. Want in tegenstelling tot het CDA in 2010, zullen de Geenpeil-volksvertegenwoordigers zich met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid committeren aan de radicale ledendemocratie die het project voorstaat. Al dan niet met een verklaring met handtekening.
Wie daar geen zin in heeft wordt geen kandidaat. Hij of zij weet precies waar ze aan begint.
De Haagse Grabbelton is een rubriek van notities, geruchten, observaties en onbewezen theorieën uit de Nationale Vergaderzaal. Maar u vindt hier ook de kruimels die de kolommen bijna niet haalden en hopelijk ook enkele krenten uit de Haagse Pap.
